llflliQT, iSTmrtt I
IttAMtt - PAntiV.l

•O S&Ootcca dd!'Crto Botanico di Padsvn

dxfrrf/M /^A/ , '•*

eJiuifrr /r**a.nun. sffiuifryum A&£S**mS ***

J$/u.t/t»m/im f }nuia/ci / y*<u/*.<*. /frffAJjtu*.

t<Aj AtA-l Su-Afa V*A£ff f tffufa-* S^Af/TK /fcrtf

/hkrtU*, d /ra* ■ , 0 .

J^mm’ fXiY- /u*4' , A^u Af** JV*x+

U- AtrKfP-t/r*fce . flcrjiZjK /£d^ *
faa£<n jh> • ^u/teYfU f O^aoJ a,

/kcr?ji\ /fr/Arti *rh. atrfr t - .

'JlUtfU

Auctore

Phil ppo Jacobo Uartmamt/

Phil. & Med. D. Profeflore Medicina: Extraordinario,

Hiftoriarum Ordinario, S. R. I. Natur* Curiofo-

runa Collega.

Privilegio Ser. Elect. Brjxdzn-z.

BEROLINI,

Impenfis Joh. Mich aei. Rudiger-

1699.

O EihHotcca dc!l'Crto Eotanito di FndiMi

1. 2V. J.

SUCCINCTA

HISTORIA

ET

DEMONSTRATIO.

SERENISSIMO 3 POTENTIS SIMO

PRINCIPI ac DOMINO

domino

DERICOIII

tV

J ' I , ... £

S> R.I Archi-Cam e i ario & Electore

SUPREMO PROSSIS

PRINCIPI,

MAGDEB URGE GLIVLE, JU LEE, MONTIUM,.

STETI NI, POM ERANORUM, C ASSUBI ORUM ,,

VAND AL O R UM, IN SILE SIA r CROS NJE,

DUCI:

BURGGRABIO NORIMBERGENSh

PRINCIPI HALBERSTADII r MlNDAE & CAMINI
C O MITI IN H O H E N 7 .0 LLE RN, MARCAi,

&RAVENSBERG/E:

DOMINO RAVENTST EINIT & TERRARUM

L A U E N B U R C I & B ii T OVI I,.

&c. &c. &c.

DOMINO ac NUTRITIO SUO

CUiMENfTSSlMO , MUklglCBk*

TISS1MO

1 <& dcWCrioJioiahiro di Pade

_

■ f

Serenissime 8 c Potentissime

PRINCEPS ELECTOR,

Domine Clementissime.

Retiofiffimaquaeque uti Regibus
debentur, iic & regia appellantur.
Regius itaq; Succinorum erit the¬
saurus, quo pretiofins vix quidquam Orbis
vidit Alias gemmas Jpecies commendat;
Saccina & ufus: In illis fimulachra gratiae;

X 2 in

O Eli h!iotcca dc!!'Grto Eofamaitfi PudotM

jn Succinis virtus: Frigore rigent aliae & tor¬
pent; noftras fragrantia animat vegetatque:
oculos obi edant ii ke; nolirae ut amicae afpe-
&u, ita blanda ta£lu, guft j|q; & olfafilu falu-
tares, quicqnid e(t fenilium recreant. Quae-
propter curiofior Medicorum Schola nun¬
tio reliquis miflo, quod i nfhuSt uofie, a Succi-

na gemma nunquam fecit divortium, fidam

femperin medendo experta faciam. Verum
qui pretiofiflimum foetum munifica Natura
Prussia credidit ? Noverat Augustissima
Domus BRANDENBURGIC& hic Re¬
gna; Reges nafclturos hic noverat, ex quo
Coelestes Gratia natale fblum FRIDE*
K1COIII. deftinaru nt Pr u ssi am. Nec u 1 la
Provinciarum Supremos Dominos colendo
ftudioi ior, n ec ulla regales th efauros cumu¬
lando opulentior, ut pares obfequio opes,
parq; opibus obfequium provida rerum Ma¬
ter conjunxerit. Sed enim quum Patria,
regium <3cpretiofiffimum quod habet, Suc-
cinum Summo P RINCIP1 fe debere prona

fate-

'v Ertiiotccrt qc!l' Crto Botanico di Efidtfpp , m

r

fatetur, quanto magis fas eft, ut Civis quod
in Succino adinvenit pretiofiflimum 6c re¬
gium Sacrjt Majestati fondfce confecret.
Veritas illud eft, cujus in cognofcendo
fimimaex difficultate dignitas,<3c maximum
ex raritate pretium. Viderant Eruditi
S ucckiiim fed nec incunabula, nec nafcendi
principia in trofpexerant; quin per varias mi¬
neralium, vegetabilium, animaliumq; ditio¬
nes temere vagati* tandem latentes in ma¬
ris profundo origines ElectraeOceani Filiae,
quae (Iverunt perdite, Ex quibus innumeris
errorum labyrinthis , matrice terrigenae
gemmae, in litoreorum montium vifceribus,
patefadta, ipfisque geniturae demonftratis
principiis, aerumnabili folicitudine Verita¬
tem in lucem protrahens, nove dete&um
thelaurum Tuo, Augustissime Prin¬
ceps, Sacrato Numini fubmilse dedico.
Debentur Supremo Domino thefauri;
Patri Patriae Pietatis debentur officia;
Nutritio collati primi Profeflbrii mune-

)( 3 ris

<D ErbiWicca dcll' Crto Eotmrcb di Fndopx ,

fis fruftus debentur : Sufcipe modo ftu-
dia, quae felicitatem, qute divitias, quae Pa¬
true gemmas Tuo Sceptro <3c Diade¬
mati vindicant, quin quae Sacratissimi
Mominis Tui auipicio myfteriorum Na¬
turae Succincte penetralia recludunt. Qui
ftudiis deeftfplendor illum Maxime Prin¬
ceps Tua Serenitatis radii afferent,
faltem curis, quas ulteriori Succinorum in¬
dagini impendo, Propitius annuas. Cetera
Deum ardentibus votis lupplex adoro, ut
P rus sia fidus, Germania delicium,
Europa decus; ut Christianorum
robur, Evangelicoru m pnefidium.
Confessorum Iaeram anchoram; ut
Artium feminatorem & Altorem Justi¬
tia Patronum & vindicem, Pietatis
portum & refugium; ut A tutem Patria,
ut Populi falutem 3 ut falutem Regna¬
tricis Domus in FRIDERICO Ut

fervet St loipket perpetim,, J

In

< 5 > Bfijtfctceh dfS'Crip Beianka di Padani . *

In Succiniferum

friderici tertii

natale folum^.

X *
*

fama coronat

Prussia adeft gemmas ad Diadema le

Gemmas quas totus miratur qua patet*

Orbis*
jjparqn
efb

Suecineas gemmas , quas raro munere^

coeli

Per mare per terras Prussia

teneffe ^ ■

Ut natale lotum FR ID ER ICO rem

gemmis

Quae Regem d e ceant fplenda dona ferat

* *

-*T r*

*

Ta^

<D E ib!ioiiza dclrCrio Botanico di Fadova

Tabelbe,

qu«

FRIDERICI TERTII

infignia.,

cum nubibus columnis, &
undulato pavimento
offerebat,

Ars Studet Electris Inscribere

Nomina Regum

Sed FRIDERICE Tui Nominis

Auspicio,

/. n. J.

'v' EibUvifcndc!!' Crio Eatc/nira di Fudop,?

/. N. £

Succin&a-s

SUCCINI PRUSSICI

Hiftoria & demonftratio.

Sectio Prima,

Regiones in cjuibns per univerfnm terrarum
orbem fijccinum generatur.

Gap* L

Regiones Afric& y Aji&, &’ Europa in quibas Antiqui

fumnnm generari crediderunt.

$. I-

Uccini antiqui(Urnis temporibus cognita virtus
celebre ipfi pluribus ame Cbri(Iumnatum fecu,
lis.-7/v/r/Scriptores Grxcos peperit nomen; Inter
Philofcphos a Platone & Arirtotele j Inter Hi-
ftoricos ab Herodoto &Cte(utj Inter Poetas ab
yEfchylo commemorari meruit.

II. Poftquatn Renimu admirationi e;Te cocpir,&liis Au¬
ctoribus gemma reddita eft memorabilis : praderdm quum
Meronis mores in luxum fuedno abuti docerent. l ongo
hinc intervallo fuccinea munera a Gothorum in Italia Rege

A Tii E o*

©' Emiotfoi dc!!'Crio BofaUtOi d: Padum

2,

( O )

Theodorico depraedicata legimus, ut nec apud Barbaros
fuccinorum memoriam gratia interire lineret.

IU. Quantacunque vero fuccinorum vetufto aevo fuerit
afUmatjo,terrae tamen, in quibus generantur, incognita man¬
sere j inde tot fententiarum divortia, bis in A^nca, iftis in A-
liaj diis in Europa thefaurum reconditum memorantibus:

In Africa Hefperidum horti, ^gyptus,;£thiopia, Numidia i

In Asia India prscipud, juxta & Arabia , fuccinifer* cre¬
dit*.

IV. Inter E u ropa- a s ditiones, Itali*,& in eadem Eri¬
dani, vicinique maris Adriatiri ex fuccineis divitiis praecipua
laus fuit ,* quam tamen fida magis hiftoria, Romanis late per
Germaniam vitfricia arma circumferentibus, maris Germa*
nici- ac Bakici Infulis vindicat j Hilpank & Britannia in par¬
tem aliquam glori* admifiis.

- ■ _ ' '• ..... ‘I * •• • • .• ! 1.^. y.

C A P. II.

Recenttores qui in Africa , Afa & America

Saccinum generari ajp^erarunt.

§. I.

X/Briim ut Veteribus tot regiones fuccini feras allegantibus
ignofei pollet, nefeio an proximo aut huic noftro^xvo ve¬
rna Iu danda, etiamnum ex A f r i c a & A s 14, quin ex n o-

v e i- te CT o Orbf., nativum fuccinum afferenti, vulgato
iniuper Orientalium Succinorum nomine.

II. Quod enim cum pace tantorum Virorum dixero, ple-
rique Auftomm funt inreftabiles, rumoribus plus jufto tribu¬
entes; oculatos tefies fallere & falli nefeios, vix produxeris,
quin nomen Amban live Ambrs , quod Succino cum pretio-
linimo&h-agrantinimo Orientali bitumine jam diu apud pluri-

indevu- 10 ^* COU!imine c fle coepit, non paucos in errorem
mornk a UCClnum enun crediderunt, quum Ambram in me-
A i. r i c /ii } - A s i /E, A meri CAve locis nafei accepe¬
rant.

O E;i\;eiec^ t dc!!'Crio di { V

( O )•■■$&-

rTnr. Si non alius error Succinam Orientale progenuit, Refl¬
ua Copal, faeciniim mentiri aprillima, hoc nomine ab Offici¬
nis pharmaceuticis adoptata,

XII, Nec Naturae impotentiam accufo, ac fi Polydadalse
omnium genitrici his in locis fuccinorum foetura denegatam
foret j certiora faltem monumenta defidero, quibus de genitis
in AFRICA', Asia, America, iuccinis fides firmari queat.
Et qui fagaciriimus Chincnfium populus tantos in Prufficum
faceret ftimuis, fi domi haberet unde fumeret fuccinurm?
Permultos qui in Orientalibus partibus commorati diutius,
rerumque Phyficarum fuerunt gnari, ipfcmet atque Amici,
coram & literis, percontati fumus, neque incidimus in quem¬
piam, qui certi quidpiam cum fiducia edifferere nollet; ma-
jorque pars, qmequid de Orientali Succino fama fparfit aut feri¬
etis prodidit, in certitudinis aut falfitatis condemnavit.

Caja III.

Europa Regiones ejfe fucciniferas , fed nec omnes,

nec aque j prjzrogattVx ad mare Germanicum O*

Balucum /itaram-a,

§. I.

N Ec in E ii R o P,E memoratis omnibus Provinciis Succinum
generatur: inanibus Andorum de Eridano, mari Adria-
tico, aliisque Italiae locis fucciniferis, commentis 5 Nec de Hi-
fpano, Britannico, Pannonico liiccino graviora aut certiora-,
prodant documenta : Gagates fuerim nigri appellatione feri-
ptoribus impofuiflfe videtur.

II. ReliquisEuropte ditionibus fucciniferis fidedigniora
& illuftriora adfunt monumenta ; & dc Polpnicis, Silefiacis,
Bohemids foccinis effodis, quamvis raros in Patriis Annalibus
prsecoues naifiaiint, indubitati experientia confiat.

A i III. Cer-

© BibUotctfi defl 'Grto Botanico di Fadam

«fe

■&& ( ° ) f$“

IIL Germania fuccmi crebrior & evidentior eft memo¬
ria: In iitoribus maris ad Infulas Belgicas, ad HoJfatiam, Ju¬
liam, in ripis etiam fluviorum, ledum; quin ex interioribus
terrae vifceribus erutum, graviJTimi Audores confignarunt.
SAXONI A, MISNIA, ISLEBflA, SVEVIA, ex gre¬
mio matris telluris fe hunc foetum fufcepifle, aliquoties atte-
fiantur : Hallenfesque carbonariae fodinae SeRekiss] mi
FRIDERICI Ili; aufpiciisnon ita pridem detedae, fuccineas
viliores glebas plus vice fimplici oftenderunt j fidem faciente
Magnifico Dn, I). KRUG, S< EI. Rrandenb, Archiatrorum.»
Comite Sc Confiliario rerumque Metallicarum Diredoro.
Nec ignobiliora teftimonia inclyta MARCHIA perhibet:
Superiori feculo Jodocus Willichuis, prope Neomandranu
novam cellam didam Francofurto ad Oderam quatuor mil-
liaria cirdrer difUntem, in laciis ingentis ripa fuccinum Fa¬
lernum repertum j Nolhd state in ripaViadri prope Ciiftri»
nutu juxta pagum Schaumberg inventum Cl. D, BECM AN¬
NUS ; Eque fofla Infulae Pottamenfis regnante MAGNO

FRiDERICO WILHELMO-edudum Cl. D, E L S-
HOLTIUS memorarunt*

IV. Major fuccinoruttf eft proventus in locis Mari Bal-
tico vicinis. SVECI A, vel ex laciis dulcis Meleri ripa eje*
dum faepius legit aut effofium fuftulit. DANI A ex foiTa Ha fi¬
nienti infignia lucana vidit & admirata eflj atque ex collibus
Seelandia; mediterraneis non contemnenda magnitudine ac
multitudine prodiiffe, uniusque colliculi foflionem quinqua¬
ginta libras erogafic, vomereque ex agris extrada meminit j
tefiesque Cl. BORRI CHII adfunt literae,InfulasCimbriam
Holfatiamque allambentes (Famoe, Mandoe,Rom.J) ad lito-
ra ' n Oceano pariter copiofum fuccinum expifeari.

KTi/r V f Liberalius longE in SAMOGITIAE, CURO*

. * & L * V O NI rE contermina Maris Baltici litor a fuc-
cine* opes redundant, ut inter algas arenasque abfeondita %

rufticis

* © Si&Hotcea de!i'Grto Sotairito di Patfc ro

s

V

■m (o ) m- __

rufticis confertim deprehendantur : Reticulis haurire Sere¬
nissimus DUX CllRONI/E inftituh : Inter arandum
quoque & inter fodiendum in maritimis jugeribus fefe ultro,
fine gravioris laboris impendio, offerunt, vili pretio ab Ele-
drotoreutis ibi locorum quondam coemta.

Cap. IV.

Inter Regiones fucciniferas ad mare Balticum

principem cjji Profluu^ (f ab hac fecundam

Pomemn'him-1.

§■ I.

Erum nulla maritimarum Provinciarum atque opima fpo*
lia ex mari Baltico legit, nulla ex finu telluris atque nume-
rofam prolem fuccineam fufeipit ac Pruss i a, ut Ele ciri des
Antiquorum nullibi redius collocaveris: idque merito /Ef io¬
rum, qui Theodorici Regis Italiae tempore etiamnum has ter-
Fas incolebant, Legati ante omnes homines fuam Patriam lue-
cina otferre gloriabantur: tulitque deinceps Pp n ssia a non
paucis Scriptorum iftud elogium, quod Italiae olim perperam
erat tributum, ut fola fuccinorum genitrix falutaretur,

II. Ar.tiquilfima quidem monumenta, quibus Ordinis
Crucicermm poli Chriftianifmi profefiionem, res gefhe funt

•condita;, indicium patrii tliefauri pofteritati relinquere negle¬
xerunt ^ tandem Civitatibus ab Ordine feceponem facientibus
etiam fuccini mentio adjeda eft: Sub Divo ver6 ALBERTO,
florentibus Provinciae rebus, non defuere decora ingenia, qua:
re°iam hanc Naturae gazam Erudito Orbi graphice expone-
rent.

III. Sed quod unica Succinorum Promiconda celebra¬
tur, non folfim divitiis quas mare in Pruss iam effundit ac¬
ceptum ferendum, verum & illis, quas litorei montes ferro
patefacti liberaliter elargiuntur, quasque loca, a mari long£

A } dilti-

'v' Eixidtcch dc^Crto Botanico di Fnddva

diffita, interanea nec opinantibus aut cogitantibus colonis,
dum aratro fulcos ducunt, aut colles decacuminant, aut fcro-
bes folfesque varios in ufus excavant, haud parce offerunt.

IV. Allata funt mihi cxSampia ex Natangia, ex
Hockerlandia, ex Pomesakia fortuito inventa fuc-
cina j & prope oppida Ho(landhm y Liebftadium detecta, quae¬
que EleBomlis Lithvawa agris effio fla, Varnnenfia quoque &
Eibh/genfa pofiideo. Olim Vir Confularis mihi amiciflumus
annotarat,in filvaquadam Kerbslvaid Elbingenfis ditionis An¬
no 1641. intra modicum temporis fparium feptingentas libras
fodiendo ex terra erutas 5 firuftumque infigne Amicus nuper-
rim£ dono dedit, cujus idem natale fuerat folum. Et in ri¬
pis -Lacus Recentis ac Otronienfs , fluviorumtjue PrcgeU, Fifiu -
U, Eime, lecta adeptus funi. Adeoque nullus dubito, totum
Prussia- fundum fuccmeum affirmare, praefertim quum fca-
turigo, derepente Anno 1666. circa oppidum Bartek-
s tei n exundans, tantam vim fuccinorum egeffierit, ut fifei
reditus angeret j quae a terra: vifceribus avulfa, nec mare vi¬
di de unquam, certa eft fides.

V, Poft Pruffiam Pomerakia fuccinifera nominari
meretur, illo potiffimurh orse maritima; tractu, qui per lito-
ra Elector alium hinc & Oljv.cn fium ac Gedanenfium ditio¬
num ad Neriam Recentem excurrit. Adultum Succini cum
Decumanis fliuftibus ad hanc oram advolvitur, iisdem ligni#
proventum matiifedantibns, Elecflrotorevtarum Gedanenfium
qucJ.u non ipernendo, qui aSenatu jufio pretio, quacunque
au Neriam appellunt, redemerunt. Ad Infulam Rugi a m
usque maris Saltici effufa eft libcraJitas, fiquidem & h*c fuc-
cmeisglebis potitur, juxta Hiddenfee &]e<ffias&hauflas per»

Cem r

\h Nec itiv.diterrmtA Pom era m ije (acernorum funt
vacLi^ quippe quod pariter boni fortuna in eadem ruricolx
a m agentes incidant ikpius-j quamvis Scriptoribus ejusmodi

'v EiWrtjfccvi dttll' Crto Botanico di Fadop

__ j» c o j m- _ 7

profperos eventus Annalibus interere minus cura; fuit ^ Cu-
RONi^q; & Samogiti inter fucciniferas palmam PomE-
rania dubiam reddit.

Cap. V.

In Trusita ora maritima litus Sudautcum fuscinis

abundare i cujus faries exterior & interior

deferimur.

§. I.

P RUSSIAM quaqua verfum fucciniferam pnedieavi,uc ta¬
men praecipue literis Sndomci amore Succina detineantur.
Situm elf litus in ifta parte, qua; Sambia vocatur , a novo

tranlitu Xiftf) a< * tabernam decem

militarium fpatio,

II. Regia b$c fuccinorutn fedes feptetri reccffihus, vul¬
gato angulorum vocabulo, antiquitus difiinguirur : ^;t'Cu£/

97pbttm6 vel 57obfm|/ rive

Q3aititem'cF/ Sfmpe/Xdter^fctini noftr& aetate noh pmpt/
fed Kraxdepellen five ^t\ippcKcn/ inter Palmenig & Hube-
nig j tum Brufter magis quam & praeter hos alii

accenfenmr.

III* Litus ornne altis montibus procingitur, miri vado-
fo j a primo ingredu trium quatuorve,n)flp triginta aut qua¬
draginta orgyarum, poftquam progre filis fueris profunditate
minori 5 pergendo Iangitis rm fiusakitfima* ut brevia five Svr-
tes i ntelliga^q use litus Sudavi cum, hujusqjrecelTumBmfteram
adpnmc naufragiis infamant*

IV. Praerupta & ardua recefiimm juga, quadam lenius
attolluntur * verfos PiJIaviam in planitiem defimmt. Solum
minus firmum j alicubi lareutium aquarum commeatu fallax,
in tantum ut quafi voragine equi&homines abforpti memo¬
rentur 5 maximam partem iabulo tegitur, aliquot areola her¬
bis

'v' Eiaioteta dei!' Urio Boitmito di Fnddoa

bis inveftiuutur, Petafite, eryngio, lappa $ raris arbufiis aut
fenticetis, qua: tamen ad Brufieram lilvcfaint; eademquo
cum parte montis aliquando fubfidnnt j Rupes nulla:, nec
fttxa, pr^terquam ad radices montium : aqua; ex luminis ju¬
gis paffim dimanant, quae inferius alveis collega: rivulos imi¬
tantur,

V. m exteriori facie litor u sjhdaykf, interanea minera¬
libus abundant: kJitrioli non una comparet fpecies: alibi
niveis ftriis, terra nigra interjecta, ftratum fuper ftraturruj
alicubi fufiam vitrum, ligneis fibris hinc inde interlucentibus,
pr,elentat j alibi terrae micantium pulvifeulorum inftar e(t
admixtum,

\ I. Praeter Vitriolum corticofa terta , qua integri colles
exfurgunt, & lignum quod litoreos montes longo tracSu me¬
dios dividit, funt confpicnaj tum terrafla^cfccns^ quae Ochram
amula cur, Sc lutum camicum , certis intervallis per litus ex¬
pandi m.

VII. Ex lapidibus memorabiles DaBjli Id&i (
fcM) & drenas difperfi^ fed & ex montibus effo*

diuntur: Saxa mari vicina alia parte duriffima, alia friabilia
vilutitur . Petrcfa&a quoque ligna , lapidcsque alga marina,
tenui folia &c vefkulari, luxuriantes inveni: mitto varios lu-
fus Natur», in quos incidi. Pr»tcr vulgares lapides & ada-
mantes ccjajpidcs hoc litus quandoque profert.

Vili. Camporum vicinorum fterilitas fumma ; Silva:
rarae,pineaenull*. Illud adjiciendum, quod Phocarum greges
apricantes, m icopuhs & collibus vadofi maris collu-

cientes, faipius fe confpiciendos
praebeant.

Se-

'

• j ■** ' ■

© S;l\;oicc t 7 rfc!!'Grio EoiaMco 'd: Fridav ,*. ’ ^ - . , JT*'

Sectio Secunda.

Matrix fucdni, vena ex ligno foffili; Succini

in eadem generatio.

Cap. i

tod matrix non fit quarenda in omnibus , in qui -

Ui fsiccinitm invenitur , e.g. nm in alga, Arena } vitriolo,
terra fla"t>/t , fabulo , aut luto caeruleo.

§. I.

Omicilium fuccini ia litore S udavi co divertis mi-

I .* neralium concamerationibus compofitum perluftravi-
mus, indagandum porr6 > in quibus penetralibus ftccmea feetu -
ra formetur , ut in lucem edatur,

II. Litus quidem inter arenarum lapidumve acervos
fuccina monftrat , fed in his non generari manifeftum eft:
multo minus es alga marina natales accedendi, licet huic in¬
voluta ad litus propellantur.

III. Et quum intra vifcera monrimn litoreorum ubique
reperiuntur,inww// inierftratjjS cryftaliis } in terra flava, in
fabuli , in luti ceeruki intertexto opere; non tamen in his omni¬
bus prima eorum ftatuenda incunabula.

IV'. In vitriolorum,terra: flava?, & fabuli partibus raro
eventu fuccina , eaque minuta & ignobilia, deprehendun¬
tur.

V. Coerulei luti duftus nondum ita experientia; patue¬
re, quod inaccetfi, quamvis egregia ffitjumerofa fuccina fo¬
vere a Colonis tradantur} mihique ditfrafta luti gleba, nati¬
vus fetus fuccineus animadverfus, quem tenui cortice obdu¬
ctum, colore fulvo dilucidunij inter cara natura: luccinea mu-
nufcula Mulseum aflervat.

B

Cap

'v' Eilfooiccri da"' Crto Botanico di Padova

iO

■■£§! C o )

Cap, ir.

£htodlignum, matrix fuerim, non 'vepetabih

fltfid foffiltL*.

§. i.

Q Uum corticofi terra, 8 c praeter hanc lignum Litus Suda-
vicum dilcriminent, lignum quod montes interfecat
fticctniferum ejfe ut qnodmaxime, multorum annorum expe¬
rientia firmat: Huj usque dudtum folfores indagant & obfer-
vant, nunquam irrito fucceflii, quousque inflabile folum ipfo-
rum operas progredi permittit.

II. Terra cortkofu. fuccina exigua complectitur; minus,
que folida, & ingrati coloris.

ill. Lignum autem minime ah arboribus efi: arceflen.
dumj fiqtridem tam vaftos truncos arboreos, qui pro Arati
plurimarum Orgparum longitudine & latitudine fibras luas
extenderent, nufquam Orbis vidit, Integri receflus, five an-

guli L i t oris Suda vici continuo ligni tradtu per orbitam
notabiliter diftintfH cogtiofcuntur.

IV. Neque arboreis lignis firnile eft: quippe quod nec

medullae intimae, nec corticis extimi ullum prarbet indicium •

laniorum quoque divaricationibus ac nodis, foliorumque ^erl

minibns, prorfus deftituitur; neque fibras mutat, fed easdem

quavis fui parte retinet: mitto quod compagem ligneam re-

erens non tamen orbiculatim concreville cernitur, fed pia-
nion fpecie» 7 ^

rnnt v ’ a fque Cu r ,ofi i am diu fubtcrmiea mirari defie-
Lt > p °^ uam P hires Europa: ditiones iftiusmodi, t ternu
emea .pfon™ cento* fcbmitount. Ducatus SPcit

dui ifi 5 * fodinarum lignum elegantiflimum un-

insenla fc po-tenmt,

Inventore^bV- U ' L UTUS LYNCEllS deferipfit,
ventor e Duce & Pmctj)e p Jngeh FRIDERICO CESIo!

ejusdem

'v Bibliotaa dc!!"Crto Boioiik-o d; Fadovn

__, -Sfg ( 0 ) g&»_ri

ejusdem & P. KIRCHER.US meminit. Aliud Germanis
fo®]elignum,lblertia 0 -PI,LL EN GEN inMrsmA detexit,
qui&'erudito commentario generationem illuftravit. Trans-
miffus milii Luneburgensis ditionis fubterraneus fcetus
ligueus,Pruflica folidior,&ponderofior.

VI. Lignu m vero quale LitusSudavi.cum profert,
& alibi locorum, in Prussia interiori, una cum fuccinis
erutum, ex complurium Amicorum literis fide dignifTimis
refeivi: Gravcscjue mihi Autftores, BARTHOLINUS &
BORRICHIliS, qui cortices & ligna ex follis Hafnienfibtu
iisdem, ex quibus fuccina, non exigua quantitate eduda atte-
ftantur j felixque captura: indicium in litore Neringu ex ad-
natantibus fragmentis capitur.

Gap. III.

Generatio ligni JlosJtUs; quod Jit bitumimfum

& Dariis fidibus pr&gnms*

§. I.

Ii/fAtrkis autem hujus, experienda duce, i (Ia indagavi ini-
■*- ^ tta ac rudimenta* Colliculi in litore Sudavico hinc in¬
de, inprimis ad Kraxtepellen , procul terra congefta, ubi pro¬
pius accederis, cumuli coacervatorum corticum videntur ;
Superior pars, licubi a fole exficcata fuit gtileis, his autem
remotis, piceat nigredinis, magnis & Levibus nitidisque crn-
ftis concretam offert terram, quam fi cultro fectteris, multo¬
rum molliflimorum corticum compagem eonlpicies : ad ra¬
dicem illorum colliculorum uda terra, glutinofo ac tenaci
liquore cohaerens, manuum digitorumque imprefforutn vefti-
ma exacte refert, fed ut & tangentes denigret. •:

II. Talem cortkepim pinguem colliculorum terram ligni
fsfdii Prufflci judico primordium. : Neque lignum niti decita¬
te, & qualicunque foliditate, qua magis compactum longiori

B i fibra-

'v BibUoicri} Hdl'Crto Eotmiicodi Fadoai

fibrarum protenfione continua cohatret, a Corticibus illis
differt.

II!. Cortkcfi enim colliculi ab uda tenaci terra nafcendi
originem fortiuntur : Hanc poftquam maris falfugo aliis fub-
terraneis falibus admixta maceravit ac fubegit, fecedente hu¬
more fiiperfliid^aeraiit calor loJis exficcat$ Siccitate vero afe
invicem fecedunt partes, quarum pinguedo exhalavit, aut in¬
tus conceffit j alia:, qua: glutine hoc abundant, muti 16, licet in
crudas compaftar, cohaerent, fpeciemque ligni referunt $ ubi
jufta ficcitas, qualicunque multarum crudarum cohsefioni,
ligriofarfi formam conciliavit.

IV. Eitiiminofam vero corticum & ligni effle naturam^,
non folutn terreftris pinguedo, fed '& examen ignis monftrat}
accenla enim fomitis inftar (erpentem ignem propagant, ful-
plnirque naribus afflant * & deftillationi expofira, uti inferius
tradituri fumus, aliquot oieofas particulas, olei petra: (imili
odore, dimittunt, praeterquam quod liquor dellillans fucci-
neum pingue quid exhalet.

V. Poft bitumen corticum & ligni generationem, falia_,

fubterranea promovent j ab his enim ficcitas, & cruilartinu
fpecies deducenda, intime enim lignis & corticibus adhsrent.
Vitridlum fuperius differimus, quomodo cortices undique am¬
biat, atque cum illis concredat. ' 1

1 ^ Aliorum filium nonitainaniieflaeftdemonflratio:

tlL prehendi tamen in ficcifiimorum lignorum, corti colle com¬
pagis, mterftitiis fcintillantes falinas ftellulas & fila fplenden-
tta,qua:vitrioIum minime referebant, infipid* enim prorfus,
au dub dulces, lenifflimeadfiringentes: aqua affusa eduxi illas
Itdlulasy lixiviumque aluminis aut magis Martis fubdulceiru
laporem pra tulit, qt tamen vitriolica virtus extremum perci-
p erur quemfpjffatolixivioevidentior,aliquo tamenfubdnl-
CIS alumin o- (l aut raartialis faporis fenfu.

© Sibliotcca ddfCrto Botanico di Padani

VII. Ni-

( ° ) 1}

VII. AVAv^quoque fub hoc ligno latens olim detexi,
forti lixivio vitriolicis particulis feg regat is; quamvis ipli vi-
triolo Prufiko nitrum videatur admixtum : forti; & ftellulae
ac fila falina per intimas ligni fibras didudta, nitrofiefunt na¬
tura.

VIII. Alumen quoque in cryftallis vitrioli latet; fi non
prorfus alumini vindicandi, qiujs Stratum fuper flxatum com-
ponere dUTeruimus, quique amiantho aut alumini plumofo
fimiles confpiciuntur; Acidulus enim horum fapor,ad illum
falis fuccini volatilis proxime accedens.

CAP. IV.

FRUSSIA bitun unofa ; vera fuccini generatio

primum a nobis demonjlratos.

§- I.

It/fAtrice cogniti, quibus bituminis & falis virtutibus fit im-
ar.I pugnata, facile efi; conjicere, quomodo fucamus festus
Pniffau intra illam concipiatur .

II. P RUSSI A- filum undiquaque bitummofum cogita^
infignes enim gleba: bituminis condenlatiin abditis terra: aut
luti aliquoties a colonis cafli deprehenli 5 ipfcmet & aliquot
librarum frudum non procul a F&ghmonto ex Simo eductum
confpexi 5 quin ohl rives ex terra dimanafie, non vana fama
accepi j Ce/jritcs vero btmmimfi ex pluribus locis effodiun¬
tur,

III, Bituminofoitaque Litouts SudaVici folo,ca-
lor fubterraneus, quicunque iffeluerit,bituminis exhalationes
per interanea difperfas, undique confociat, & in guttas cogitj
praeprtmi! ex corticofa aut hgmfa matrice easdem congregat5
qiiod dum agit ? fimul vicina falia pervadit, ipforumque efflu¬
via fecum abducens bituminoiis guttis immifeet^ falina fpi-
cula intra matricem adada fluorem bitumino fu m fiftunt, &

B } fi nullae

© BtRioicco ‘dcil' Crto Botanico di Padotia

14

t**TQ

( 0 )

'C-V

fi nulla: /appetis bituminofarum guttarum a calore iflibmit-
tuntur, gleba pro modulo incunabuli, quod intra lignum ipfi
conceffum, formam fubir, omnique exhalationum motu fo-
pito, caloreque evanefcente, faJins particulae rigorem recu¬
perant, bituniinofis fuperfluum humorem exhalantibus ; fo-
ciatsque fuccineam gemmam producunt; nitidiorem, fplen-
didiorem, fragrantiorem, firmiorem, ex puritate & propor¬
tione exhalationum bituminofafium ac falinarum.

IV. Harc vera fncdm e(\genemic,quzm ante nos nemo
Erudito Orbi perfpicuam reddidit : /jquidem prseconceptis
opinionibus laborantes, in animalibus, in vegetabilibus, in
fando maris prima fascinorum incunabula quaerendo, a verita¬
te aberrat unt omnes. Neque ifios luccinorum natales in_,
lucem produxiUern, nifi crebra litoris Sudavici pera°ratio, &
attenta iodmamm perloftratio Propitii Numinis dii-
c i u me recto tramite fcci flent yermn cernere^*

Gap. V.

Eadem haufiilium Jltccinorum generatio : Succinum

in animalium Ventriculis repertum .»,

§■ I.

Sfenfum meruitnollra demonftratio, maximiijSurtpxErtu-
dus, nominiDus ipfaro probantibus: Aliquibus tamen is
up e re lf fcrtipulus < AN eadem etiam fuccinorum, qu$ mare,
ejicit, generatio ftatuenda ? Verum quum in vulgus hic lo-

COlHbuS ^inis, tem^fiatum vi

j 4xzr«sdTO&* ’ a r„Lff “ si

ifcrun, dmdlionc, Urf J^S 3 SSJSt

fc > ’ dlus modus mtra '>« generandi reddetur vero fimi-

II. Sane

A

<b BStiotcca tft»! di Paelops

IL Sane in collibus fubmarinis non minus quini in li¬
toreis Naturae officina erit inftrufta : addo, quod inter ejo
(Jfementa maris & lignorum foftilium copia, m Lito re
Suda vi c'o aeque ac in A r erwgienft\ rep enatur : quid ii Col¬
les alluvionibus obtecti, qui quondam terrae pars fuerunt?
Si quoque in Collibus fubmarinis reliquorum mioeraliutru
eadem generatio, cur non & Pueriliorum?

IJL Cxtcriim ficubi extra Matricem llgnofam , in luto coe¬
ruleo, in terra corticofa, flava, (abulofa, vkriolica ftanmm nafei
contingit, ne tunc quidem alia ratio generationis fuberit:
pariter enim ex biruminofis exhalationibus in guttas conden-
latis falium jufra mifcel^ifta; glebse pronatae fuerint,

IV. Neque tamen ubicunque repetitur ibidem &l nativa
fuccini fedes i 11 ico afferenda; per maris enim vehementiam
amatrice avutfum in aliena loca fepe rejicitur,

V. Quin Se anknafkm leentrimiis recondita facem a no¬
vi 5 vifceribus patefactis exemta Amici dono miferunt: nec
tamen in animalibus fuccina generata dicemus.

VL Ex accolis Li toris Suda vici addidici j omnis
generis animalia , terreflria, aquatilia, volatilia, avide fuccL
neas glebas degludre, adeoque intra mactatorum vifcejfa noq
raro ob fer vari. Corvi &: Corsi ce s tanti copia inge¬
runt, ut egerere nirfus vefteri cogantur, & minutiae complu¬
res fub arboribus, in quibus confident, inter excrementa re-
periuntur. Ab Asellis (^pOttltlrf}dn) deglutitse plures
mihi obvenere , infignior trium digitorum transverforunru
longitudine , duorum latitudine fpeciatur. Eft ex OVE
globus fuccineus mirabilis, quem cruftl gypfca mucus ven¬
triculi obvelarat, qua ab Eledirotoreuta imprudenter abrasa,
patuit ex pluribus glebis, i calore animalis fubadis, fuiflfe for¬
matum.

VII. His de fuccini generatione traditis, Veterum
Aliena Placita facile rejiciuntur; neque enim anima¬
lium*

< 5 > Eibtiaicca dc8'Crto Botanico di Padana

■m (°) t&-

Ijuni , neque arborum, neque niarls genitura fuccinum e fio
poterit, po fi quam foffilis certa matrix in telluris gremio fum-
ma accuratione demonfirata fuit.

Sectio Tertia.

Rudis iuccini, & illorum, qux in eodem appa¬
rent, aut ipfi adhaerent, vel incliidun"

tur, conflderatio.

Cap. i.

ColleBio fuccini; an molle *vel durum

ex matrice prodeat i

§. I.

FJTmare, & terra in Prufiiam fuccinea dona confert: Sed
maris donapartim in litore leguntur, partim ex aqua.,
hauriuntur: Vadofo fcjl. mari, fignis apparentibus, coloni
reticulis conto affixis fundum verrunt, aut fiuttibus volven¬
tibus eadem adverfa opponunt 3 haec quae hanfiilm: reliqua,
inter ejectamenta, qus natantia praedte indicium faciebant,
algarum, fai mentorum, lignorum aut arenarum fedulo inve-
ftigantur & (eliguntur, leSiag^ audiunt.

lf. Ex terra vero quae fodiendo acquiruntur, fofl ilia -
appeJantur: Amam longiori conto praefixam venae, m mon-
tium litoreorum jugis confpicuae, admovent, tentando iicuti
gvoam igno immerfam offendant, qua animadversa limum

j. er ra ? nt ’ an wque fubje&a glebas excipiunt, exceptasq3
ucunt, facculoque a collo pendulo indunt.

rat , IIL Fodina * ^bterraneas Litus Sudavicum igno-

ad v' n CAtCr !° r n bllS P art *bns fofibrum opera hsrct ,fojjioqtte

WILHF ^ ifc ' S ignota MAGNI FR ID ER ICI

ij LMI aufpiciis primum montes exercuit.

IV. Nec

© EibUoiaa dcS'Crto Eofaixco diTadoat

-*$f ( O ) fss

rec

_ W _ 2

IV, Nec tamen ubique fofTioni patet Jitus, fed certorutii
eflSium jiigaifta operi fatigantor ; ©rO^iibn^U/© tofe

0jrfd^.mm/ iSaroicfen/ ©trobf^rtee/^olinmgi & fi ubi

matrix lignea fe confpkiendam p rabet, atque ad eandem facilis
.a exutus eft aditus.

V. Succinum mi ex matrice producitur, quod in foflo^
rom operas intentusipfemet expertus Jlim,, rigidum & durum
taftu dignofcitur : contingit aliquando frangi dum protrahi*
tm y fed vitio glebae; Succinum enim fuccino duritie praftan

VL Non pauci tamen & prifco & noftro xvo mollia ac
liquida; quidam ab altera partejdura^ ab altera mollia fuccina
libi vi& jaditarunt: quae milii ifto nomine oblata, nec fragran¬
tia, necfapore, nec deflagratione fe 'fuccina probarunt j cafu
itaque inter hauftilb reperta bitumina iftis Ancioribus in fuo
cineum cenfum referre placuit. Verum & picea gleba, k
carbo fo(filis, & fegmentum pice navali obdud uin, aliati; plura
unii a fkidiibus maris in lims projecta, ifta ratione luceinci cen¬
sus habenda forent

VII. Opinioj quae m fundo matis fcaturigmee liquidi bi¬
tuminis commenta eft, ut a falfugine maris coagulatum fuco¬
rum haberet, mollia iftiusmodi .fuccina pe perit; Neque hau*
riendo, neque fodiendo, neque legendo libi mollia cognita/
illi qui rerum fueeinearum aftiduam curam gerunt, a Ite ver ca¬
runt omnes ; Iple, magnos fuccinomm rudium acervos per-
fcrutatus fediilo, nullum molle adverti, quod virtutis experi¬
mento Tutane i generis agnovi liem.

VIIL Vulgo perfuafum eft, difcrimenfdffilia & hauftilsa
intercedere,duritieiporiflimuni,& puritati^accrufta; diverfis
notis. Veriim folludtur, qui ifttid in animum inducunt ut
credant: Evenit ut extra matricem alienis in locis fepultoi utn
r.obur aut color aliquid vitii contrahat, craflion etiam cmftffc
ftiperindudla ) hi tamen cafus nativorum differentiam rmnimfi
^ferent: JEq ue intra colles fubmarinos, ac intra litoreos, pro

C vari*

© Sibliatceo dcll' Crto Botanico di Padova

,j _( °) _

variabituminis & falium copia ac virtute, nobiliora & ignobi-
liora fuccina generari certus fum.

Cap. II.

Varia Jpecies rudium glebarum? Phaenomena?

extenUt annMOs.

§. L

I N glebis liiccineis formandis mirumNatura; elucet ingenium,
ut in lucem eduntur, pira, amygdalas, cepas, pifa, ali asque
frudi imm fpecies, aut peregrinorum corporum (imulachra, va¬
rio iufiu referunt: y Guttarum his apud Elcctrotoreutas nomen,
quum globofamfiguram maxima fui parte exprimant.

II. Major pigmentorum in cruita denudatis admiratio.
Literata^iturseSmdna plura vidi: teneo in quo albefcens li¬
nea flexu fuo concinne Iiteram S. Latinorum efformavit, reli¬
qua frudi facie flava: Arabum ac Hebraeorum charadteres quae¬
dam ruditer exhibent.

III. Praeterea arbufcularum, frondium, nubium, rude»
runqalhrumque quarumcunque rerum delineamenta in fuc-
cino variegato curiofus oculus advertet,

IV. Efb mihi pectoretenus effifta fenilis imago, in ulna
infantem reclivem monflransj JESUS parvulus in Simeonis
amplexu hterens animo obverlabatur, quando primum hanc
Natur x picturam intuebar..

V. Rumor increbuit, fidem habentibus Eruditis, Duca-
tumBelgii foederati infignibus & fymbolo confpicuum intra_.
fuccinum ductu Naturae delineatum comparuitfe. Ego va¬
num arbitror rumorem y neque cohaerent qux de nummo Au»
Stores prodidere;, alii PolonrcumgroffumfiniiliNaturae inge-
nio impreffiim tradidere y pari fide mihi incredibile videtur,
liioi um, qu® Prudentix confillo, artisque miniflerio peragun¬
tur, ectypa a natura animae vitali deftitut^reddita e fle unquam,
polle reddi. VI. C*»

'v ErtifiofTca 'c!c!}'Grt6 Botfi

-

i di FUdovo

i»

( O >

_ ■ - _ ■ J 1 - ' — r ' • “ 1 '

VL CxtGrumScqtt&faccmtsc&xcretd adhsrcnt, memo-
ratu non indigna puto : Inter hsc, Algs veiicularis & tenui-
folix rami i radicibus firmiter infixis, ex fucdneis glebis pro-
puliulantes invenient locum'; Tmft filex parvulus, eminen-
tiori libera, latiori parte fuccino obvoluta: Alii glebae lamina
ferrea agglutinata eft: Et fegmenta lignorum, conchylia, v 1 *-
riaque alia adnalci contingit.

Cap. III*

Animalculorum fuccino mcluforutru,

accuratior dtfnonjlrati».

§. I.

A Nimalculoram fuccinea funera, jam Plinio & M ar¬
tiali celebrata, intentiorem curam expofcunt; ultra^
trigintafpecies infectorum inmcis fuccmis numero 5 mufcas,
araneas, culices, formicas, papiliones, apes, millepedes, tere¬
dines, curculiones, erucas, icaraba.os, cicadas, ex cornutis Sc
deauratis aliquot, & quorum nomina memoriam fubterfu-

^ 11. Sunt qui Sc perfeftioraanitnalia fuccino condita me¬
morant', ranas, lacertas, pifciculos. Quibus ut fidem habeam

at^r^ a tne impetro,quamvis Plinius lacertam, M A R T, A
lis viperam fuccino tumulatam habeat; Sed.&ifto asvo pre¬
tii cupido artis fallacias intendere novit, Hermanko de¬
cantata Rana; & Lacerta; fepulchra non uno modo mini lufpeda
redduntur: Pifciculos fraude arris fuccino inclufos, jam aliis
animadverfJn eft.

III. Nativa animalculorum fuccinea feretra ab arte ela¬
boratis illo maximd diftingues, quod in iftis non procul a fu-
perfide infefta implicita reperiuntur,inhis vero meditullium
occupant; fdlicet artem nonita feliciter occultarent Eledtro-
toreutse, fi extimas partes excavarenqillisqueanimalcula crede-

C 1 rent,

® EmWpcvi flcByCfto Botanico di Padana

rentj translucida enim fuecinea lamina fraudem proderet. Si
quoque folidum, purum, nullis filluris hians, neq cruftamm_,
compage diftindlum cftfuccinum in quo iepulta litnt,illud non
a natura fabrefactum fcias monumentum , Pleraque enim
glebae fuccineat,quibus aftimalculprum exuviae funtrepofitay
id quodmillies contuitus fum, corticatim cohaerent, aut fiflfuris
hinc inde fune interfe&ce, exquibus&pars exuviarum aliquan¬
do exterius confpidenda prominet.

IV. Neque omnium intra fuccinum reconditorum ani-

malculonara par eft conditio: Alia 6tuobduda,alia nitida,
quaedam fuccineo fulgore fplen dentia intueor: Duas apes &
erucam, nid-umque curculionis fitus obtexit 5 fcarabteus fulgetj,
ex mufcis.quaedam nitent: ’ 45

V. Porro alia vivacitatem, alia Iangvorem prae fe ferre-- f
nonnulla quali evigilantia, cum conatu vinculo itio fe extri¬
candi, conlpicies:

VI. Quaedam- fuccina integrum examen infectorum,
& ejusdem & diverfi generis, involutum, eommonflrant.

VII. Vexata hinc Curioforunr^jt/^w, qnemodo fuccinum

AttimakuUopprejferk? Non pauci difficultate quaeftionis per¬
moti foetum arborei fucciEledtrum contendunt, quali relinis
aut gummt arborum adrepentia anjmakula irretirentur faci-
iius: Verum absque experientiae fuffragio; neque in refinofis
aut gummofis ffillis hunc in modum, fi re&e memini, inclula
in fecla magno numero, fi modo ullo, Curiofitas hactenus de¬
texit y extrinfecus adhaerenda confpeximus,- non ita fufo liquo¬
re obtedta. '

VIII. Alios gravitas argumenti eo adegit, ut negarent
efie qua: in fuccinis videntur animalcula} Phafmata, ludos iftos
dare. Sed fradtorum aut feclorum infpectio hos refellit, ma-
nitela enim infectorum fuperfunt indicia , Licet enim cor-
pu ficulaanimaIculorum visbituminofa ita fubigat,ut fibris fuc-
* ineis * 11£er currentibus vifcera condenfata in lapidem indure-

fcanr,

© SibUBtccr/dclPGrtdRdtdniea di Wtidmf • / -< • -■ .3} ' * j&V

lirant, quando facilis per rariorem texturam infectorum efflu¬
viis fuccineis eft commeatus, tamen corporis alieni habitum
luculenter difeernere datur , Apuirajue noftrarum exuvia^
interaneis confunuis, iftud ob oculos egregie fiftu-nt* PofTbt
phafmatibus edam opponi, quod quidam vilcera animalqiilcf.
rum in fuccinis diffindi fib’i cognita affirmant: Verum artis
commentum ejusmodi fuccina concinnavit, quae natnracom-
pofuit r non ita difereta monftrantvifcera.

JX, Funeftcs itaque cattis, quibus infecta a fuccinis funt
opprefla, ut rectius percipiamus, repetendum memoria, quod
infectis ufu veniat; fi quando tempcftatum aut hiemis injurii
compelluntur, ut cavernas & latebras ubique q uaerant; inibit^
iomno fepuitadelitefcant j id quod tqti^s-conruemur, quando
mufeae ex rimis fencftrarum vefuftate exefarum iitu confperfe
fubito prodeunt, hypocautti vel folis calore excitatae;

X, Quare quum & litorea latibula non unum genus
infectorum fubimret } in iliisque aliquando haereat invitum,
aut obdormi Icar, exhalationibus bituminetis a calore fbbterra-
neo in laticem colleftis, ubi in matricem fuccini,.quae latibu¬
lum ac dormitorium interea p rapuit, liquor de ft i liat, eadem
implicat & obtegit,gremioque luofufcepu quando fiiccmum
evalit commonftrat.-

XI* Contingitbeftiolas in dormitoriis iftis a calore fub-
terraneo excitari} aut in vivas fluor bitumihbfus impingitur5-
fed quum nulium vigilantibus patet effugium, eandem cum
dormientibus fortem fuhirecoguntur; ut tameti fortis tuncfiiae
in fepuldiris fueciiieis relinquant memoriam} vivaciori atqu&
animofiori corpufculorum fimulaehro.

XII* Firmat noftram fententiam iftud, quod fuccinofe*'
pulta inferia pleraque flnt ex illorum genere ? qux cavernas*
in dormitoria eligunt: majorem partem etiam langiuda ao
fcmiiokflta,.aut mucolatrans parent;

G } XXII* Vs*

Brbfiotcca tiL.i" Orto Botanico di Pndozvi

M _( o ) $&» _

XIII. Vivacia, qute cumnifu obluctantur, aut alas expan¬
dunt, abitumque parant, rariora puta. Sed tantam vivacita¬
tem, quae amoris adlu in coitum animalcula concitarit, ut ifto
nexu cohaerentia fuccineus latex involviflet, hofpitiohuicfub-
terraneo minime convenire autumo ; Quare qua culicum
mu Tearum ve iftos hymenaeos o frendunt feretra fufpedis ad-
numero.

Cap. IV.

Vegetabilia fuccino inclufa ,* miner alitL*

itidem i & aquas.

§. x. ■ $

O Bvia funt cuivis fuccina quibus animalcula continentur,
fpeciofiora alia depromam, ops. plantarum germina finu
fuo obvelant.

II. Eft mihi in quo explicata algae veficularis folia alas
Aquila expanfas ifi pedes cum corpore utcunque adumbrant:
Aliud femen *//«-, ftipitisque partem; aliud folliculum diduCtis
foliis hiantem, quatuore^ femina complexum, ex quibus apex
medius exfurgit, cauliculo ad fuperficiem protenfo & promi¬
nente; Eft quod mufeum , in pergulae feu porticus hortenfis
fpeciem, fornicatis operibus compofitum obtutui fiftit : In
alio ftofctilus minimus marcefcens, in altero rofmarini fihejlris,
Pruftis 'Potfd) didi, ramulus tribus foliis divifus, transparet;
Rude aliud alga memoratae "veficularis ramum majorem per cor¬
ticem ,non politum oftentat.

III* Plura ex mttfico Villos disjeSios obtinufire : Nobilo
autem illud, in quo pars albefeens convallem & colliculum mttfico
irrpefiitum exhibet, fed per /feculam quali, quando ex flato
ignei colaris fuccino huic atnoeniftimo ipedaculo mirabili natu¬
rae artificio quafi •vitrum efl objeUum , per quod mucofi appa¬
ratus delicatior effet afpedus: Nec vile alterumaqueo lade-

fcentis

© EjNiofcal dc"' Crio E atonico di Fador.i .... , r

_ <H ( <o $a> *_ h

fcentis coloris, quod villorum mufcoforum crifata congeries no¬
bilitat. Sperabiliora haec herbarum fuccinea monumenta-,
quam illa atiimalculorum cenfeo.

IV. Major copia corticibus, lignis tffeflitds intertextorum,
feflues. pineae videntur, fpecie iftarum quibus formica acerves
exftruunt; Verum accuratiori examini fijjttis ligni ac corticis

momenta patu£runt. , ,

V. Ex minerali regno quoque adducenda, qua’ luccmis

inclufa : 'Uitriolum fepius, fapori promte dijudicandum; py~
rites ■ quandoque ; crebrius ferrum, cie quo Iilebtrotorcvra
conqueruntur, quod non nifi cum detrimento injElrumento*
nm\ educatur : quoque aurea argentea* divulfis

coagmentatis partibus* in impuro confpicitur, t

VL Sed & aque.guttas intro receptas divertis alveis fta-
nnantes fucciha detinent: qui effluit liquor talius aut fubtSI-
fus, aliquando &in(ipidus, Non exficcari, ab aliis cum luna
erefeere & dee re icere liquor traditur 5 habeo in quo cxjiccatui
eft * habeo in quo perennat femper idem,

VII. Quacunque autem ex plantis* mineralibus ve fuc-
cinum complectitur* cafu haud abfimili*dum in matticemil-
hpfa fune* a fluore bituminofo obfefla atque occupata inteb

ligo,

VIII- Aquearum guttarum intra fac cinum c cdujarum
guhrk ratio cogitanda ; Udam matricem calida bituminofaj
exhalatio obfepfit ? intro compulfa aqua a calore fubterraneo
confuml nequiit* & ob copiam circumflantis bitumino fi lati¬
cis nullam rimam qua difflueret invenit * prsdufo itaquo
exitu ? captiva fe includi pafTa eft * conatum elabendi*
quando in arctum coacta fuit gutta, manK
feftis indiciis quaedam gleb^
produnt-

Se-

© Eibiiotrca dc!i‘Urto Botanico di Padana

Sectio Quarta.

Ad quam claflem fuccinum fit referendum i
quot modis a reliquis differat
mineralibus i

Cap. I.

Succinam non ad metalla , nec ad terras aut

falU, nec ad bitumina aut fulphuras

ejfe referendum u,

§. h

'Osfle fucemtm declaravimus» illisque quae rudi adhuc ac-

■* cidunt generationem illuflravimus, fed ut peniti us natura in-
trofpiciatur, gen.us foffiUum ad quod accedat proximi expli¬
candum erit.

II. Metallis non effe accenfendum vel illud arguit, quod
nec duftile fit,nec liquabile: iicubienimin fluorem deducitur,
folidkati ejus multum decedit, contra quam metallis evenit,

III. Fuerunt qui fuccinum fundendi, & parva frufta in_»
unam molem Calv& firmitate uniendi artem Te tenere aflcve-
raruntj inter Adeptos numerandi, (i idoneis documentis fi¬
dem fecerint; neque minusquam.ex lapide Philo (ophorum
lucrum Eleilrotoreutae ipfis promittunt. Ego variis experi¬
mentis , dum fufwni fuccmi operam dedi, frufixa illud tentari
didici, Siquidem falium vis, a qua maximum fuccinorum ro¬
bur, inter Solvendum avolat; nec a fuga retinetur, nifi addito
aliquo, ep ipfo tamen foliditas corrumpitur, -Quod fi calor
tam blandus admoveri poflfet, qualem natura in animalibus hu-
mente vapore mifcet, non defperandum arti putarem; Glo-
Itu enim fucrineus in o~t>is Ttentriculo repertus ex pluribus minu¬
tis coagmentatus eft, reludis juniturae ubique veftigiis, quas ipfii

nec

Kec fuforiuin, feci tepidum glutinandis commodum ignem i
natura adhibitum fuifTe-indicant.

iV. Fitpt Caecina, quibus fcelejtaobducta atque fuccinea
funera venditata, vernix iimt, ud amicilTimus D. Voge-
ding optime monuit, Solvi olim fuccinum & liquefeci,
folo ignis adminiculo, nulla alia re admixta, fed fragilius jufto
comperi, i m minui a coloris gratia, falinis minutiis qu& lateri¬
bus vafis adhaerebant caufam reddentibus*

V* Multo minus ad terrarum aut filium dajfe.m fuccinum
referendum erit:, quum terris arctius cohaereat, & falihus lit

pinguius, utrisque etiam humidius*

VI. Ad bitumina & fdphura propius accedit , ut tamen
durities ipfum ab his diferirmnet, tarn dura enim ac Iolida pura
bitumina aut fulpimra nemo indicabit*

* Ai\ H-

emma : virtyjm attrahendi

?rcs corporis humani.

D Urities fuccinum inter Uptdes, fplendor inter gemmas col¬
locat* Neque fragilitas objiciatur* fragilis &: gagates*
gemrnaeque gemmis (olidiores, nec tamen propteiea loco
moventur : Eleclrotorevtae fatis dura fuccina experiuntur ,
alba inpritniSjUt ferri aciem hebetent , tormentaque & mor¬
taria ludicra, a pulveris pyrii expletione illailariolidiratem do¬
cent: Summa etiam fuccmi ex duritie & fohditate gloria: fa¬
ce (fant itaque friabilia a c fragilia-} qupt ignobilitate contemca_.

ab arte rejiciuntur. , # . , , f

i L Sed virtutum y hmfweimm a reliquis gemmis dijcer*

wunt) praecipua Antiquis vita attrahendi y ut t^tchna ip(is \ oca.^
rpotur corpora , quae facultate trahendi quidquam ad fb polle-'

rznt* & celebre hujus virtutis nomen Plato n i s etiam m-

0 genium

© SiUioicca dc!!'Cyto Eotanicodi Padova

£>Uodfc

'hccinum jit g
ieVia (f humi

z6

m

geniumm explicando exercuit. Reeeiitior itas qua' res natu¬
rales intentiori experimentorum cura explorat, aliis gemmis,
lapidibus, vitris, bituminolis, relinolisque, fulphuri, afphalto,
laccx communem vim Attrahendi adverrit. Reliquis tamen
mis fortius fuccinurn attrahetyMt quod attritum pinguia effluvia
ea que tenacia copioluis emittit: Virtutem enim hanc oleofts
particulis adfcribendam perluant expeiimentiim, quod de cola¬
pho ma gemina cepi 3 altera enim poft olei deftillationem ex¬
cepta pariter fe electricam adducendo levia probabat 3 altera
vero, quam poftBalfatni nigri liquorem exemi,licet nitida &
quali vitrea effiet, nullam vim attrahendi exferebat: Nimirum
illa aliquid pinguedinis retinuit, hate vero capitis mortui indar
omni bituminosa pinguedine prorfus exuta fuit.

III. Veteres quadam exceperunt, qua: non adduceret?
Sympathia & antipathia miraculo: perperam admodum,fiqut-
dem & ocymum & oieofa & humida , ipfasque aqueas guttas
afuccino attrahi pro lubitu demondro, infigni & polita gle¬
ba admota 3 eleganti fpectaculo, quando effluviis ingrediea-
tibus guttain bullam adfurgir, aut quando pendula tranlilit.

IV. Sed & in corpus humanum hac virtute fuccinurn agit:
frutto cervici alligato partem quam leviter attingit, leni fu-
dor e humeftam taftu percipies. I l. B o 1 l e , Anglii imo Eu¬
ropa eruditae maximum quondam decut, enarrabat,& incredulo
mihi affie verabat, illuftri profapiae virginem globulorum gran¬
diorum ladtei albefeentis corolla itaaffeftam, ut os in tremo¬
rem & quali fpafmum ageretur, quoties collo fuipenfamgelh-
ret, remota vero corol a tremorem ceffaffie & convullionem,
efficaciam autemattrahendi humores in fonticulis quidam glo¬
bulis fuccineis perfens£ro*

V. Sed quod duorum pedum $atio diftantia corpora, Jdpia
licet, attraxerit , mihi incognitum j paleari "ne fle induta animalia
vero quod rapuerit, prorfus fabalofum: quibusdam tamen per-
fualum fuit, ut crederent

Cap.

O Eldioicca dcfCiyo EoitDiico dt Pddt

Cat. III. _ - #

Odor, Sapor, Color & levitas Succini.

§. I.

P Ropria fuccino efl: Fragrantia, qualem nulla gam¬
marum exhalat ; neque ex reliquis naturae fdetibus, aro¬
maticae fortis, quidquam parem odorem fpargitj non thus,
non myrrha, non camphora, nec maftidie j In refnarum intra
formicarum aceres abditarum glebulis imitamentum habes ado-
ratmnis, fed ut in attritis & .accenfis dilcrimen fe prodat il-
lico,

II. Diverfus eft parvorum five igneorum ab albefcevtibut
Odor illorum pinguia, adeoque blandiora., horum falfa &
acriora Jfunt effluvia, quae haud fimiliter nares afficiunt.

III. Peculiaris quoque inter gemmas fuccinis efi Sa¬
so R; fed & iiic variat, uti oleofarum & falinarum particula¬
rum variat mifcela; alba fibras lingua pungunt, flava notu
itent.

IV. A plerisque gemmis & Colorum varietate diffe¬
runt: Nigrorem refugiunt 5 opaca rara fune repertu; fupe-
rant inter pura pellucida.

V. Denique L e v i T a t e , parem vix nominabis gem¬
mam; dono dederam Amico rei gemmariae gnaro, peregrd
ex Afia reduci, corollam cum armillis & manubriis cultellorum
variegati coloris,nec patriam gemmam dignofcer.e potuit nifi
de pondere admonitus.

* ' /. V t'" " r ’’ - ‘ ' ' *

CAP. IV.

AUa fiiccini virtutes, quibus a gemmis differt j

ufui is na dei do, curaprsparattontm artis

Pharmaceutica,

4 . 4 1 ’ > ' . ^ ■ l

D * §. r.

'£‘ EihHatccrt dcli' Qrto EMantco di Fadovn

4

§. I.

V Ana quorundam fuit opera in viribus fucci ni' ree er fendis*
quando leirqtmtatem probandi facultate idem pollere, aut
luna, decrementi,'s mcrementist>e refpondere prodiderunt.

II. Princeps vir/ut eft corporibus animalium mederi, ad
quam gjbriam nulla gemma aeque accedit: Cnidum citra ar¬
tis operam eft falitare, five intus five extus applicetur: Xndb$
& Cbinenfibus fuffitus in delitiis habetur, ut m luxum degene¬
ret: Sed Catharrhis ex pituita fu fb mentum prodeffe vulgus
novit 5 Exhalationibusque fuedneis alexipharmaets acceptum
quondam tulerunt Electro toreuta: Regiomomani, quod ip£i
a pefte manferunt intacti: Certe non efficaeior adverfus con¬
tagia fuflStus, quam ex fucctno* Neque ulli' ex fodinis Li to¬
ris Suda vici graves aut peftikntes erupere unquam va¬

pores.

III. Fluxionibus capitis alba perpolita fuctina funt pro¬
ficua, cervici alligata humores avellunt j blanda quoque ocu¬
lis -Jl.mrtm affriet io } & fonticulis fuccinei globi lenius in¬
duntur.

IV. In pulverem contufum ad urinam ciendam, ad cal¬
culum propellendum, ad muliebris fexds mcnftruum profiu-
Vimn movendum multum valere, fica:tera funt paria, quoti¬
diana loquitur experientia, Dono i Generefa Domina accepe¬
ram calculum plurium undarum , duos articulos digitorum &
fupra latum, tres longum,quem carnificem Rufika in fimi
putoris tres menfes paTa erat, dato fuccini albi pulvere^,
cochlearis menfura, feliciter carnificina liberata eftj ipfam
aniculam ad me adduci curavi, ut omnia exquirerem accura¬
tius.

V. Pariter fuccini pulvis vino mfnfus,hinc fub oper¬
culo incodtus, calido vino epoto, & urinas & calculo & men-
libus trahendis infervit, quamvis minus efficaciter.

'v EmSrctS dcS\ Grta Epimteo di Fndom

< >, Wf. <*' • :

VE ln

( °) §&-

VI. In memoratos-ufus Medicos prsftat album fumere;
falisenim maxima in his enitet virtus. Atque PATERNUS
PATRIS PATRI/E in flibditos affectus per Prafeftumlit-
toris eapropter pofcemibus colonis, qui circa fuccimun occu¬
pantur, libras duas albi in tutelam & curam (imitatis clementis-
fim£ quotannis dilargitur,

Cap. V.

Ufta (ticclm in medendo per prAparatienem

artus pharmaceutica.

§- I.

L Ongum foret minutim rccenfere, quae Pharmaceutica in
externa & interna remediaex fuccino praeparat; praeespua
folurn attingo : Magisterium Resinosum falubriter
Pilularum forma ufurpatur, nec BaHamo Copa ibat cedet, fi ve
urina cienda, (ive pituita digerenda, fivegonorrhatatemperan-
da : Idem Cephalicis Emplaftris convenit.

fi. Colophon ia Diaphoreticis quibusque & Stoma'
chicisEmplaftiis congruit; commodo maximo ii adverfus pa*
ralyfin, apoplexiam, aut epilepiiarn, aut etiam gangraenam mu¬
niendae (uritpartes; Ibmcu minori; Debilitatos ab arthritide
arcus benigne fovet; Nili domeflica de fp i ceremus, vel magis
fi non inconfulris circmnlfantiis, dbmeiiicis temere abutere¬
mur, Colophoniam faccini pra: divinis quibusque ac mir acui o-
fis dictis Emplaftris commendarem.

HI. Oleum fuccini Europa; & Aliae praedarum praebet
medicamen, fed imprudentia Medicaftrornminfamiam incur¬
rit; fiquidem in gonorrhaea, calculo, & mentibus fuppreilis
fepe in exitium Tgrotis cefllr: Parca eius fit dolis, gutta una
& altera aliquot drachmis Sacchari vires impertit; frigido &
pituitofb cerebro una guttula vertici aut futuris illita medetur;
goflypio excepta, auribusqueadm-ota flatus & tinnitus difeum >

D J ambur

■v' Bftftbfcic» dcHibrto Botmico di Ftiddvti

*

( O ) |s&»

ambuftas frigore partes rellkuit j Partu difficili fert opem,quod
vel veterinariis in PrufTia innotuit, quatnvis his pulvis magis
in ufu. Oleum autem eligendum quod aereum, nulla ab igne
nota empyreumatis imprefisa, albefeens, fubtilifiimum & fra-
gratuiffimutn. "

’ iv. Salis Volatilis fuccinei contra Epilepfiatn
aliosque aftedtus Cephalicos, a pituita oriundos decantata efl
medicina : Sed & Diureticum infigne praflat.

V. Essentia Succini efl olei fubtilior portio,
adeoque eadem de hac tibi promi tres commoda, fed quodSpi-
ritiis vini mixtura diluta efl largius in ufum aflumi poteft: va¬
let quoque ad arcendam gangrarnam extus.

VI. Sunt qui Phlegma medicamentis adnumerant,
fed quodcunque ipfiinefl virium olei atque falis reliquiis debe¬
tur, quibus fi privatur,fatuum ac fumo fis exhalationis imbutum
re fiat.

VII. Quod pofiremum deflillat Crassum Oleum
non nifi vulgo in frigidorum artuum medelam conveniet, em-
pyreuma enim graveolens reddit, ut fatius Kftimemifto ab (li¬
nere, & colophoniam integris viribus fervare.

VIII. Pluribus modis iffoe praepara dones variant, & aliis
combinantur, parumqueabefl, quin omnibus morbis ex fucci-
no paratum auxilium proflet j fed fimplicibus delectamur ma¬
gis, itaque compofita negligimus.

IX. Illud unicum adjicio, me jufla analyfi, duclu naturae
puraab impuris feparando,blando infubfidium advocato igne
vires fuccini omnes ita coadunare, ut falva fraerantia nativa,
pinguium &falinamm particularum falva quoque efficacia, ex¬
terno internet^ ufui.idoneum remedium evadar: B A ls a m u u
SucciKEVM voco,in quo remotis terreflribus graveolenti¬
bus panibus volatiliores atque delicatiores amieifiimo fluoris
nexu arfle cohaerent, nullo alieno in locietatem ad mi ffo.

Efflioi

cta ac,i i_

1 Ept,7J7!co iti Padc

___ ___ __ --Hg ( Q _ j,

X. Quicquid a faccmo crudo aut arte quoniodocunciue
praeparato expedari potefl, citius, tutius Sc jucundius a N o*
sxro Balsamo proflabitur: Interne format pilularum.,
commoditfsme alTumitur, aut boli; externi Apopledici, cu¬
jus & colorem pro fe fert, Bal fami in modum applicatur; gin¬
givis, linguae, palato, in deliquiis, in paffionibtis liy fleri cis, epi¬
lepticis, Paralyticis, cum frudu affricatur: Prophylaxeos ergo
quivis feptimaha bis terve grana quinque, feptem, decem, imo
XV. tuto ufurpantur; (imiliter in Renum,vefico, genitalium
certis morbis, admixtis anodynis ; contra tinnitum aurium_i
quam oleum affert medelam, at certiorem.

XI. Balsamum hoc,utmeditandoelicerem fecitolei
fuccini vulgaris ob empyreuma ingratus odor, ob cujus fafli-
diutu quidam ufum prorfus imermiferunt; fecit & ab olei
ufurpatione periculum, quum ignea: proriiis fit naturte; fecit
& falis volatilis auxiliaris copia, qua oleum deflimitur.

XII. Non male ap. HOFMANNUM & ETTM U L-
LERUM Balfami Peruviani gratia oleo fuccini jungitur;
Alt felicior Peruviani & Nostri Balsami Succi -
kei, adverfus gonorrbteam & fluorem album inprimis, fo-
cietas erit.

XIII. B.iifnmum Succini vulgare ex Sulphur, admixto ni¬
hil habet cum Nostro commune: Sed nec elegantius
ETTMULLERO commendatum quod fuccini oleum &

Sal volatile triplo olei Nucifbc cxprefli conjungit, ad il¬
lud accedit, No strlixi enim & corporatio¬
nem Sc colorem ex feipfo
habet.

Se-

BflXkftdba dcuCrto Botanico, di Ftidova

V-

-tu c o ) s&*

is, cum

r *

Sectio Quinta.

Chimica & Pharmaceutica Succini
matricis ligrte# aliorum que 1 i toris

mineralium examine.

Cap. lf

Succini deJHlUtio .

§. I;

S Uccini notior eft deftillatio, quam utdefcribi opus habeat:

Et Akmbieus &. Retorta huic negotioinfervirc valent5 ve-
ni.m per rimas multum olei & falis elabitur fi Akmbicii adhibes,
vehementiflimam enim olei & falis vim nullum lutum Philo-
ibphicum coercebit, praedat igitur Retortae opera uti.

II. Attendendum autem ut alba y fi Salis, fi Olei co*
piam elicere fatagis, ut fipyp eligas: ex fbj albi recepi falis vo¬
latilis quum ex flavi tt?j vix 5) elicias. Felicius quoque
& fuavius oleum proveniet fi polita fragmenta, aut nitida, te¬
nui cortice lucida frufta, quam fi impura, crafsa crufta invefti»
ta/aut vulgarem rafuram adhibueris: nihil autem fiiccino eA
admifcendum, quamvis filices & arenas addere olim fuit in_i
ufu.

III. Abfit ignis vehementia j ex arena calor leviter in¬
tenditur} atque jufio regimine mox cum phlegmate xtherea
Olei portio afcendet, quam limpidam peculiari vafe exci¬
pies, ubi flavefcens oleum prodiit cum falevolatili, cedet de¬
ftillatio.

IV. Urgeri quidem potefl, fucdnunvutcrafium liquo¬
rem nigrum fundat j parumque capitis msrtui nigri & fplen-
dentis inftar Colophonis, erit refiduum, fed hoc omni vtrtufo
<pleiA: falis cft fpoliatumi ex fbjg albi reflabat §j hujus capitis

MPrtuit

iD BibUofccO ocii ' Grio Botanico

‘ovo

S>

( ° )

r-7=

___n

mortuu Sed prahtat ai i quas CvhpkonU vires relinquere, quando
gratior hujus pnv fetido nigro balfamo cit ufus, '

V. Sa r. Vo latILE, quod ad roftrumvafis evolavit,
ant lateribus adhajfit, calida aqua abluitur, atque ut ab admixtis
olcous particulis ieparetur, charck hume<ftat& folutio percola¬
tur ; tranleunte fale reilitat oleum : a fcintione percolata
poftea ruperiluus humor abftrahitur, ut tertia pars relinquatur,
qua; frigori exponitur, atque lingulares falis concrelcunt cry-
ftalli, miliares quali live grandinoii.

VI. Alius eft modus fal depurandi, fi feculentum vitro
longioris colli inditum cinerum aut arenarum calori exponi¬
tur; niveis enim floccis live fpiculisad fublimioraloca evolan¬
tibus, in fundo impurior pars hsTret: venimhasc operatio cum
jadura vitri &.falis e(t conjuncta.

VII. Quidam & phlegmati feparando findent, verum
rectius hoc cum aqua quae fal volatile imbibit jungitur, ut
pariter fale fuo exuatur; neque reiterata deftillatio illi conci¬
liabit virtutem, nifi a fMc volatili illam acceperit; nec gratus
phlegmatis odor, ut in falis volatilis confervationem aut ulur-
pationem commendari pcfTet. Accepi ex I&jfjalbi phlegma¬
tis j|} T quod falis fuccinei fapore erat imbutum, repetita au-
tem deftillationc funium folum lapiebat, coetera fatuum, 5:

ingrati odoris.

VIII. In colopbonia , (i non prprfus fuerit exorta, aliquid
falis latitat, quod ope aqua: calife, mora quadam tnacmrio-
nis educes: nonnullis hoc fal fixum fucini audit; non recte,'
quia parilis volatica: eft virtutis, fapore & odore eodem: Co¬
lophonis autem virtutem hoc quodcunque eft falis inten¬
dit.

IX. Oleum omne ut alia opera depuretur, non opus eft,
modo recipiens vas jufto tempore mutetur atque rite inftitua-
tur deftillatio puriffimum ftarim accipies.

E

BihHotccn ddfCrto Botanico di Fadodii

34

( O )

X. Qualitates olei fuccinei ex bitumine live oleo terras
funt derivanda, qua in re Cl. BORRI CHIO minime re¬
fragor, fed quod Idem omnes virtutes fu c ei ne i petrae oleo
vult communes, in hoc difTentio: alterarum enim fu ccineum

odor & fapor ab illo olei petras aut terrae diverfus demonftrat;
at olei ex ligni folTilis deftillatidhe odor, olei petrae non autem
fuccinei odori congruit : Credo autem alterationem olei
terrae in fuccino fajium intimas deberi combinationi.

XI. Quaenam vero iftafin c Salia, determinare non licet,
illa ipfe tamen erunt jr/i fuccini fu volatile fui miftura proge-
verant;

XII. Nullum enim eft fucdnutn, cujuscunque fit colo¬
ris, quod fele volatili deliituatur ; atque A fle Volatili omnis
ifta peculiaris fragrantia ; quantoque faie ab unda Ut,'tanto in
attritu fragrandora experieris.

XIII. Utut autem temerarium Naturas arcana definire,
ex Vitri oli tamen Martialis corpore Sal ifltsd fuc cimum majori
ex parte componi citra crimen audacia; affero 5 Etenim in albis
fale volatili infigniter pollentibus, & ociore & fapore chalcan-
thum talemanifefto deprehenditur:

XIV. Sedminime communi VitrioIoSal fuccini adferi-
biuros 3 Vitriohim alterat um iit oportet quod tale virtutis
fiiigularis Sal volatile producit,

XV. Lite autem "Vitriolum Prufflcum ab aliarum Regio¬
num chalcantho diverfe; naturas, analyfis inferius declarabit.

XVI. - tZext&ph acido originem trahere fil velat ile, acidus,
isque non ingratus, ferme vinofus fepor arguit 3 ad Spiritum
\itrioliPhilofbphicurn proxime'liate gratia acoris inSalevola¬
tili fuccini accedit 3 pungit, minirod corrodens 3 aflfufaque
Spiritu Vitnoli non elrervefck, neque ebullit, nccconfumitur 3
cum Spiritu Ammoniaco autem conuniffum bullulis excitatis
cum liridore abforbetur.

XVII. Sub-

XVIr. Subtili [fimum hunc Dolatkum Salk

fuerim acorem moderationi bitummofjrum exhalationum vin¬
dico j quemadmodum Spiritus vini cum Spiritibus nitri aut fa¬
lis combinatus hos mitiores reddit, ut dulces audiant. Siqui¬
dem dum bituminis particulas difperlas calor fubterraneus in.
unum cogit, fit ut hs per ditiones Vitrioli tranfitum faciant,
quas du|n permeant, liibtilifiima Vitrioli effluvia eodem ca¬
lore licitata fecum rapiunt, minori, majori copia, atque in ma¬
tricem ligneam auferunt, utj.unffisfeminiis focanea pronafea-
tur prole?,

Cap. II.

/ilia Succini Pr&pArMiones Pharmaceutici

§. i

CUccini, qua mpoUkicm terendo redigitur, levior eft pr.cp.mi~
equidem parum intered, pulverem contundendo ati
terendo minutum exhibeas} fciliccc utroque modo prodeft,
vel brutorum exemplo, quas avide liiccinorinn minutias devo-
rare annotavimus,

II. Verum tamen quod divifio in minima ad faciliorem
commilitonem cum i neco nativo animalis dilponit,non.inuti-
lis in Medicina illa erit opera: In vulgatis nomine Cl, ETT-
MULLERI Operit tu Commentarius LudoVtcLmus hoc nomine
fujpeclm ‘uifus ; quafi fncrinutin fit ('objectum a nullis rtiett-
ftruis folubile, verba funt ifta: unde dubitamus, an impuherLs
datum , illud aliquam pofit 'n>am m Corpore habeat efficacianu^
Sed praxisPruffiae conftans hoc refellit; refellit 8 c globus fuc-
cineus in ventriculo ovis coagmentatus i denique fapor fiuc-
cini commanfi idem refellit. Er quum Schrcdcn dilucidam
in eisdem Operibus fuccinum in fubftantia egregium & iingu-
Jarc adverfus Gonorrhasam fpecificum prsdicet, patet Viro in-

E z dolido

© EibUotcca ut.'." Crio Bmahico di Fudaro

duftrio & rerum experientia claro iftud inter legendum exci-
dille, aut ex aliorum mente traditum fuifte.

III. Infttfionem ftkcini aut coitionem praeterirem, nifi
inter euporifla cipmeftica merito hae praeparationes locum libi
pofcerent: certum eft, quod virtus fbccini coquendo-in vi¬
num tranfeat; fed & infundende atque digerendo vinum fuc-
cino medicatum impetrabis*

IV. Effcntidm fi ve TmBumm affufus fuccino Spiritus vini
parat,qui tamen a puris albisflavedine non tingitur: an Spiritus
vini igneus proflet, an dilutus, in dubium vocaveris, illum_>
enim oleofae, hunc falinae partes depofeunt j Verum cedit
fuccimim utrique, & per digeftionis quamcunque moram ne-
ceffe eft ut Spir. vin. tandem reddatur dilutior, praeferendus
itaque generofior.

V. Felicius autem Tinctura provenietffi ramenta tenuis-
fima cum Spiritu vini fociaverts : quidam ol. tartarici p. d.
aut (D fixati addunt, aut hisSpirit. vini acuunt, ut majorvir-
tus & ocyus in Spiritum tranfeat; non malej nili quod alieni
particeps hsc evadat Tinctura.

VI. Sed & ebullitione in vitro oblongi colli fuccinutn
felicius difTqlvitur, ut virtus pronitfe fufeipiatur, & Spiritus illa
iaturetur penitus, id quod fola digeftio longiffima mora de¬
mum alTequetur.

VII. Majores Magiftcrium ex Succini extracto per acidum
redigere fategerunt, nullo operae pretio; Si acidum fuccini pul¬
veri aflociare cupis, terendoidem affequeris reitius.

VIII. Praeftantiiiis mngiflerium dabit Tindtura, abftracto
Spir. vin. rejinofitm iftud eft, imo ipfa refina five oleo (a pars

uccini qualemcunque mutationem pafla $ Siquidem Spiri¬
tus vini, quem deftillando recipis, fuccineis viribus imprae-
gnatus intimam fui cum fuccino unionem indicat.

•» • I - . IjJu

Gap. II h

Matricis lignea dejiillatio t

§* I*

S Elegi lignum fogle jiecnm , cui Vitri olum non adhaerebat:

Venim poflquam & in fkciflmia aliquid falini latitare ad-
verti, ftelluks nimirum illas radiantes, fila vel linas,quae qui¬
dem Vitriolicum faporein guflui non offerebant kd infipidae
i lingua judicabantur, & has prius educere decrevi.

II. Fragmenta ligni contufa aqua calida maceravi ^ lixi¬
vium fubdulcis aluminofi aut martialis potius erat faporisjUt
£gre tandem aliquid Vitriolid perfenriftreres* Sedadcryllal-
los falinoscongregandos magis atque magis \ itrio-

licum faporem prodebat, ipfiquecryftalfi eundem referebant,
nili quod primiim martialis dulcedo linguam afficeret 3 id
quod repetendo fqlurionem &: corporationem in cryftallas
denuo expertus fum.

IIL Exutum fale lignum Retortae indidi; & calore are¬
nae intenfiffimo, ut intra vitrum fragmenta canderent, omnem
■humore m el i c u i: Lk Bem p ro r i u s e ra t / ° r qui p r oci i b a t, i p e -
cie emulfionis amygdalarum 3 quadam poftei in (uperfieio
cuticula , & fubfidemibus in fundo particula calaformibus.

IV* Odor gravifiimus fulphureus, qui totum hypocau-
ftom ili ico pervadebat? Sed propius admoto liquore nares
fucem eum quid percipiebant, non quidem fragrantis glebae
aut olei, fed phlegmatis, aut pof!: deft Hiationem in Retorta re-
fidui : Sapor quoque qualis phlegmatis fumofus ab empyreu-
mate,falfo aciduli quidpiam gufbi intermifeens*

V, Lacteus Color in liquore poftea difpamit, pinguiori
rcli&a cuticula, Denuo partem igni feci exponi, ii qua Sal
volatile Sc puriores olei guttas reiterata defHI latione excipe¬
rem : Verum Salis Dolatiiis nihil a frendit, oleofi autem par-

E 5 tkul$

O BnmtS&i dcl!'Grto SStiinldd di 'PadtriSn

iicuU fubtiliorcs innatabant, non amplius in modum cuticul*
cohaerentes, quaedam etiam forma globulorum pellucidorum
fundum petierant, igneo fuccini colore confpicuat.

VI. Exigua portio olei cx 16 ; liquoris aliquot guttaruttu
fapore & odore oleum petrae prorfus imitabatur j globuli ve¬
ro, utut in fundo refnofi apparerent, levi concuffione liquori

commifeebamur.

VII. Calci formes partkuk tenuiori terr eftri portioni ad-
feribenda; erunt, ignis vi furiunt elatat.

Gap. IV.

Matricis Lignea poB dejUllationenu

exarnen Docimafticum

f i

T Igntm ex Retorta exemtum brun no ferruginei erat coloris j
multum fulphuris exhalabat j accenfum inflor fomitis
ignem aleb at j S up e rSctes ejus levi ter rubro pubfculo co n Iperfa
fuerat.

II. Crucibulo impolitum per tres horas ignis exercuit;
refrigeratum pariter cinnabarim q u a f i /»«/ Yfculo obtectum fuit:
fla milite, admotum minus promte ignem fufeepit, neque diu
detinuit, nedum ut fomitis inftar propagaftet: ffirabat autem
fttlpljur auratum , hujusque faporem commanfum prarbnit: ac-
csnjim vero minus fulphuris exhalabat quam quod in Retorta
erat relictum: Colore etiam lucidiori.

III. Denub in Crucibulo ultra novem horas detinui¬
mus, neque accendi amplius potuit, fed in far amianthi album
poftignitionem comparebat, nullo fulphuris odore.

IV. Color poli tam longam in Crucibulo moram ex gri-
feo partim nigricans, partim fplendens : microfcopii ope alia:
partes inftar fcoriarirln, alite inftar diryfocollae, alicC inftar calcis
efforma tte ^igno fgebantur.

Vr - it

Y.To-

■»*

;«!■

39

V. Toftum atque exufrnm fatis Tignum fillc vitri ad¬
mixto igni fuforio cxpofumuisi & facile coierunt in mafTaro,
qua: granula difperfa Reguli martialis exhibuit poftea.

VI* Dum vero in unum corpus i fla granula fortiori igne
cogere intendimus, colliquata cum regulo maffa, ex nigro
fplendens vitrea productet e(l } Neque ad reiterandum' exa-
nien jufta copia ligni aderat, neque vitreum coagulum iru
ulteriorem docimaliam fu ffi ciebat,

C a r* V*

Vitrioli Prujstci examen,

§. i

D iversa fpecie nativum Vitriolmn in litore Sudavico progi-
gni fuperius enarravimus^, qualecunque vero (st 3 fi ve il¬
lud amianthi firme , five fitfitm alterum 3 attritu chalybis pro¬
dit (ibi non cum cupro fed cani marce fode ratem initami>
nullam enim cupri indicem rubedinem relinquit*

IF. Nativum and ambi fo rme fo 1 u t u m & i n c r y fla II os r e*
dacturii idem confirmat ; fubdulcis enim ac plane martialis
primo i en fu percipitur fapor, qualis Salis feu fo! udonis Mar¬
tis.

III. Cryftam non i(fe fpecie qua Gos/anenfcs concrefcimt;
fclotionem autem prius depurgavimus affusi urina, atque fe¬
moris fecibus concrevit terra foliacea j reliquus liquor cry-
ftallos fapphidili ferme coloris instqualibus angulis exhi¬
buit*

IV* Caeterum ex folutione infpiflata hinc que fdtrata,
fuccedente evaporatione, album fitriolum prodiit, quod furno
piftoris leviter calcinatum loricatae Retortae inditum Spiritum
Vitrioli intra 24 horas fundit egregium 5 qualem ex Vkriolo
mattis alias officinae pii rare fplcnt

V, I0

© E itiintcca ac!!' Crlo Epfmko di Ftidom

4°

-Sgg ( o ) _

V. In Colchamre multum Salis Vicrtoli adhuc 1 at ero
ope mcrcfcopii exploravimus \ ut pateat quomodo Vitriolum
in colchotare aeri expofico regenerari intelligendum.

Cap. VI.

'Terra corticojk flava , luti coerulei examen

§. h

N ll intentatum relinquere decreveram, meditabarq; omnia
litoris S udavi ci mineralia ad examen ignis revo¬
care, ut nec terras bituminofie, nec fabulo, nec dadylis idaeis,
vel aquae exlitoreis montibus dimananti parcerem,fidam ope¬
ram pollicente Cl, Dn,RADE\\ 7 ALD rei Pharmaceuticae
ScDocimafticxgraviffimo,quocum per ignem memorata ex¬
perimenta fulcepi omnia: Veriim praevidi nonnifi SERE¬
NISSIMI Indulgentia ac Muni f icentia Singu-
laki horum atque aliorum omnium accuratius fcrutinium
ihftitui pofle j qua: propter ftudia & conatus meos inhibero
cogor, donec SERENISSIMf Augusta Gratia vires
funerandae rei difficultati pares cletiientiffitrie largiatur.

|l. Terram tamen cortkofam ejusdem cum ligno Foflili
ede naturae,ignis examen confirmavit; leviori tortione opus
erat ut ex hac aliquid metallici eliceremus, licet quod obtinui*
mus exiguum eflet.

10 , Ex luto caerulea olim per deftillationem Spirhurau
narius fum volatilem fulphurei odoris, & bkuminoii quid in
fuperficie comparebat.

IV. Terram vero fl.fnam ad martem inclinare adverti,
&VjtrioIici aliquid traxifie ex confinio fapor arguit & odor.

V. Sed horum & aliorum fartilium n to r i s S li da vici
examen Docimafiicum accuratius urgebo, quamprimum St-
RENlssiMi Auctoritate & Jussu ipfam tellurem
altius introrpicere&perfcrutari datum fuerit.

O BkHaiccr/ (tc!!' Orto Botanico di Padana , J _ .. ~'

Sectio

( ° )

4*

Sectio Sexta.

z>e_9

Piuclentu civili, cjuomodo haec iuccintiog

in rem luam vertat,

Cap. 1 .

1

Snccinum regale, quomodo curetur ,;

§. I.

Phyfko enarranda atque demonftranda, quaequeCbi-

mico iliuAranda erant, fuccinde omniarecenfuimus5 ad¬
jiciendum, quomodo theiaums hic fuccinorum aPrudentiij
cuftodiatur, atque in Reip. ufutnconvertatur.

II. Inter regias opes antiquifiimis temporibus repofitus
fuit, Regibus, qui terras fucciniferal tenuere, jam olitn iueeina
colligentibus, ut magnificentia munerum aliis pares eifent.
Apud Somnum REX GERMANI/E, (PR USSI AI in-
telligendus, quum Germania tantis opibus fuccineis nunquam
gavila fit ,) trede.rim milita librarum Neroni donum nufit. Non
unius fed plurimorum annorum congeftus ifte fuit acervus j
intentiori enim licet curi nbftro xvo haufta&fofla condantur
fuccina, admijidibras raro accedunt, quemadmodum catalogi
redituum focaneorum manifeftant. Sic & publici fuccino¬
rum fuerunt the fauri, qui ab JEfiiorum Legatu Theodorico
Gothorum Regi apud Cass iodorum oblati leguntur j Bar-
baraeque gentes predofiflima quaque regiis gazis in ferro
noverunt,

III, CeflfnTe tamen & Civibus fuccina illis feculis in com¬
mercium, ex Tacito; & ex Avjcenna, quod quondam
occupantium fuerint addifeimus.

E W. Pri-

'v EjitiaUttii dc<!' Orto Botamdo di Pndorxi

IV. Prifca autem ut mittamus, PrufTia inter regalia Cru-
cigerorum Ordini fuccina vindicavit,aliquo in eadem
Episcopi S ambi ensis jure. Atque publica audloritate
colledio eft inftituta, feveris in depeculatores legibus.

V. Seceffione Civitatum Ordini s arirrnm acci fis fuc-

cini reditibus non leve detrimentum pafiiim eft , quamvis
obnixe omnia ageret ut integro tliefauro (olide potiretur,

VI. Poft C r u c i c v, R o s Ducum P r u s s i ai qua: fue¬
rit in fervandis Fifco fuednis cura Annales parcius eloquun¬
tur: Delimati tamen operi memorantur litoris S uda¬
vi ci Coloni, quibus cx Capitancatibus Schakenfi & Fifchq-
fano additiunt alii: Servituti non flati dies,(ed fi quod capturae
tempus commodum,diu, not r tuque,hyeme ateue ac sefhto.

VII. Stipendium his, domus inftrudta& agellus atque st
tributis immunitas 3 hau (lique vel leeii fuccini modius mo¬
dio Salis tedhofcirur: foffili praefens pecunia adjicit aucta¬
ri 11 m.

VIII. Crucigeri Dominum fuccinorum vocabant, qui
fuccineis rebus praeerat 3 alicubi & Commendatoribus ifta_,
cura incumbebat. Sub Divo ALBERTO Magiftrorunv
atque poflea Camerariorum nomen frequentius fuit, Eque-
Eris dignitatis viris hoc munere difungentibus: Noftra strate
partem muneris capit Capitaneatlis Fifchufani Prasfedtus, par¬
tem teloniorum Di rediqr, Ad mini flra tore litoris peculiari.

IX. Adminiftratori Cuftodes litoris equites

rHCUfdt*) praeflA funt 3 Equitibus autem adjuncri funt fervi
Camerae qui pcdeftrcs cum Equitibus

munus cuftodiendialternant, quandoque, fi opus eft, & horum
vices obeunt.

X, Adminifimtoris officium eft ad operas ordinandas jufla
edere, fuccina imdiqj recipere, conged 1 Regiomqntum trans¬
mittere, furta praecavere, deinventis difeeptare, & regale SE-
■I i ■ ii ' RENIS-

_ -m (°) g» _

RENIS SIMI ubique inviolabile prtefhtre :
Sal Colonis diflribuero.

Hujus etiam efl

XL Eejtthes Scfeni Camers, litus de die obequitant aut
circumeunt, ne quis fuccina tollat ; iidctn tcmpeftares obfer-
vantj&cqjonos ii hauriendum, fodiendumque convocant, fos-
fumque & hauftum recipiunt,

XII. Nulli Colonorum fuccina detinere domi licet, fed
ad Equitem aut alium, cui illud delegatum, deferunt; qua; in
PtUtvvis&NermgtA ReteMhrtsWtoxe. leguntur, Scribatelonii ab
his fufeipk. Si quando anguftia temporis, infigniori copia,
in litore (eligere non permittit, domum afporrandi facultas
conceditur; vi juramenti autem proximaluce eadem reddunt:
Inter hauriendum & fodiendum Operariis faeculus a collo
pendet, Sc furti reus habetur qui vehitnento glebam abdi¬
dit.

XIII. Recepta a Colonis Admmiftratori exhibentur a
quo Regiomonti in Suceinorum Camera reconduntur, atque
prifente Dirc&ore teloniorum difeernuntur & divendun¬
tur.

XIV. Oli nt plures Suceinorum Camerte erant, Lodi-
. fteti, Dirfchkeimi, Memelte, Germovias, fingulisq; fui prceeram

Magifhi.

XV. Praeter i fiam accurati'Emam Oeconomiam recale
hoc gravidioris SUPREMI DOMINI .& Juris Prershma-
lis Prittenki legibus efl munitum.

XVI. Extra licora fuccina in praediis Fifd repertaPr*-
fectis funt redimenda; qtijt in privatorum fundis,!! non pri¬
vilegio Domino vindicari poterunt, Fifco neeeffe efl ■inter
cedant; quamvis ha&enus privatis invidendas exfueeinoopes
obtigifle non memini.

f * Gap.

'I-!- ’ ! ' ; " i' t

• -f ■ -• v

O SibUotcca dai'Orto Sotanfcv di Ptidovo

Cap. II.

Lucrum Fifci ex rudi Succinoi

§. £

O Uondam privatis fuccinorum captura erat elocata, ut certa
annua fumma praefentis pecuniae 10000. aut nooo. tale-
rornm redimeretur, praeterquam quod,ia colonos i mpenfae
erant faciendae.

II. Verum plus quaertus ad fircum rediit, pofkjuam pu¬
blici auctoritatenon folum curata, fed & divendita funtfucci-
na, certo pretio cuilibet generi fuccinorum admenfuramfta-

tut0 *

JII.. Succines rudes glebae in auctarium pretii difeernun-
tur, Capitales (jyottptt&tutf) aliquot unciarum pondere,
carius veneunt j tornatiles (£k‘C&*@fUCf) palmae longitudine
ac latitudine, minoris confiant $ minimae his ce¬

dunt, Illis autem, qus aliquot librarum pondera squant,
nulla certaeftsftimatio,

IV. Puritas, dignitas coloris, pretium adauget} vilifli-
ma habentur impura,. ( ». pretiofiffima si¬

ba, la&ea.

Cap. IIT.

Lucrum Privatorum ex Succim

rudi (d elaborato*-

§■ I.

O Alvo Regum thefa uro prifeis fuciina diftraherelicitumfuit.

Julianus Eques Romanus, qui h?E ro n i s munus gladiato¬
rium curabat, ad litora noftra miflus eft, ut coemeret, Autrtore
Plinio: Pluribusq} Cluverius edifferit, jpfos Gothones,-
nonim^conterminos^wj-fuccinum in Pannoniam & Italiae

confinium non modo Plinii, Taciti ve» fed &Hero-

jj-OT-T

45

__ ( o )

doti sevo folitos fbiffe dc£errcj recipiente ab Italis Grx-

II, Cru cigeris Domikis Lubecenfes & Stolpert*
fes fuccinorum commerciis inclaruere; Poftea&Gcdanenfes
atque Regiomontani,

III. Noftra *tateGedatten(ium maximus ex fuccinis eft
qusftus, poftquam Mercatores Pruffica ad fe traxere, Eleftro-
toreutarumquc collegium qua; Ne tingi* recentis litus offert
folide poffider.

IV. Cruda Orientalibus Populis magno pretio vendun¬
tur; Armemifc & Per fu olim Regiomonto afportari curarunt,
lucro Civium non contemnendo.

V. Ceterum ars Eledro toreutarum majorem qtiaeftum
facit Tculpturi ac caelatura aut tomo varias figuras inducendo,
ut inter pretiofiflima habeantur ex fuccinis fabrefacta opera.

VI. Operibus pretium intendit fi exe^demmafs& integra
confefta, fi nobilioribus coloribus funt confpicua, fi rariora Na¬
tur* pigmenta monftranr.

VII. Primus ego peffuafi ut Italos & Gallos imitentur,
qui effigiem rerum & animalium Tegmentis aut tefiellis gem¬
marum 0 ingeniose componunt; Et fuccederet opus, fi S U-
PREMI DOMINI jutta accederent, facultasque daretur
feligendi, quae ad vermiculata five Mufroa iftiusmodi opera, re¬
quiruntur ; Etenim opaci colores, quibus ars maximi indiget,-
in fuccinis occurrunt rariffimi.

VIII. Neque fohim arte Toreutica, fed & Pharmaceu¬
tica ex fuccinis lucrum redigi poteft; quum Agyrt* & Cir-
cumforanei adulteratis oleis Si balfamis fuccinorum tantum'
argenti lucrentur. •

IX. Priterca vernicis ex fuccino magnus eft ufus; atq;
Jace® non cedit fuccinum,fi redd praeparatur.

E X. In**

© Bibtiotcca dc"'Crto Botanico eti Podova

4 (>

"'•fi'

( ° )

X. Infectares quoque pellium, Rufft inprimis ac Jud&i
fuccinum opera: adhibent, ut & horum ratione ex fitccino
quecftuj promitti queat.

C a p. IV.

Lutrmn Fijci ex lucro Privatorum Civiums,

§. I.

P IErfuafus fum,nullam Remp. folo naturalium rerum proven¬
tu ditcfcere, fed utr.ur.c vitacft hominum, non nili artium
opera divinas acquiri: exemplis obviis, quod Regna Provin-
cia:ve,qu£ opibus pollent, limul & anibus excellant.

II. Eleclrororeutarum itaque ingenia excitanda putavi,
ut artis beneficio majorem ex fuccino quaeftum Cives face¬
rent, qui in Fiicum tandem e fle* redundaturus.

III. Sane quum munera ibciis Regibus atit Rebuspubl.
offerenda non parum fumtuum requirant, utique fi domi ifta
parata habentur parfimonia hsc magnum erit vectigal.

IV. Sed & quum illa te mporum noftrorum fit felicitas,
ut fentire qua: velis, & quse fentias dicere licet, Patria:divitias
cum SUPREMI DOMINI thefauris ardtiffimo connubio
jungendas cenfeo:

V. Quod commodius fieri non poter!, quam fi fucci-
norum, quibus PRUSSIA proe omnibus Regionibus abun¬
dat, commercia ita componantur, ut non foliim«cx crudis
serarium acquirat, fed ut ex arte elaboratis pariter in illud
aliquid derivetur}

VL Si Eleftrotoreutarnm Collegium, uti eft fummi
SERENISSIMI audoritate conflitutum eisdem aufpiciis
ad iftas opes provehatur, ut pretio conveniente rude ornno
fuccinum a pileo poffit redimere, quotannis vero defignatis
artis operibus in thefaurum collaris iftafii DOMINI SU¬
PREMI indulgentiam demereatur:

VII. Eo

V •' ):*• ,, f ■ £ \ , # ■ "i, ,v'/v-

<5> B:!SHeieco tfcSiCrtO SotontcO <8 Podom 4 N ,: 'S V /, 'i <

‘ ' • 'n •-V* r '" .

47

VII. Eo futurum fpero, ut excitatis ingeniis Regwnton-
tinorum Artificium elaborata opera famam, quam diu perdide¬
runt, recuperent, peregrinique rurfus allidantur, qui merces
fuccineas hic locorum conquirant; Ex quo genere commer¬
cii non una ratione Filcus nova fubinde commoda percipiet,
live fuas merces importent, five fuccineas exportent, pratcr-
quam quod Civibus occafio lucrandi prsbeatur.

C a P. V.

Mufjutm EleBorale Succine utru*

§. I.

TLluftre Succinei operis Mufamm exflrui potefl, cui omnium,
quotquot Europarus orbis celebrat, gazophjdaciorum fplen-
dor cedat.

II. Certis forulis Iioc Mt/fkum diflringuendum ; Alitu
enim locus debetur liauPrili fuccino , in quo & ligna, quae ca¬
pturam procedunt, capturseque inftrumenta ingeniosi recon¬
dita cum ipfa pifcatura commpnft rabantur:

. * *i f - ■ ' 1 . ' . ' } V , - •&! . ■» fc * ' . ' ■

III. Alius foiTili eft adlignanclus, qui non folum folio¬
rum operam ied & matricem, & in matrice quiefcentis iuccini
glebas, omnisque generis, quscunque lit us SUDAVICUM
recondit, mineralia ante oculos ponet:

IV. Tertius loctu rudium fuccim glebarum admiranda
fidet, five moles, five forma, five cruda illis admirationem.,
conciliaverit: Iiacquc memorata loca auguflius lpatiunu
occupabunt.

V. Fojlcit PI ustio menis colorum infignitius confpicua
fuccina erunt difporienda } ut non foliim pigmenta Natura’,
fed & delincamenta litcrarum, fibrarum, fluviorum, nubium,
aliarumqne rerum complurium, ipforumquc animalium in
fuccinis obferventur:.

VI. His

4-8

VI. His [accedent feretra, quibus animal cula, vegetabilia,
juiiieralia, aquas, cafus abfccndidir:

VII. Inde Artis Pharmaceuticae in medelam hominum-*
circafuccinum ftudiadiftinftis capfulis fignanda:

VIII. Demum 8 c quae a variis Artibus ex fuccino in ufus
ertos parantur 2liqucm merebuntur locum.

IX. Cunctis iftis apparatus [accimus c&nclaTeis fulgore itl,
addet} fi menfi», ii felix, beande labra, fi fpecnla, fi alia quxque
utenfiiia fuccino indufta comparebuntj

X. Prxfertim fi in imitamentum Mujhorum operum _»
teffilhta aut fegmentata fitccina ars coaptare edocta fuerit.

XI. Neque magnificentius hsc dici quam fieri pofTo
intra luftrum demonftrabo , fi SERENISSIMUS iftarru
mihi curam dementiffime injunget, iliorumque quibus opus
eft fubfsdiorum faciet potefhtem : Totum autem Mnfxuiru
fucciueum exornatum reddere non unius luftri nec unius in¬
genii erit labor,

XII- Augerique poffunt armariola; fi exotica, fi extra
Pruffiam reperta fuccina, Jl ex animalibus exemta obfervatu
digna judicabuntur.